Ik las vandaag over het trieste lot van alweer een schepsel dat op de bedreigde lijst staat - de Yangtze reuzenschildpad, en hoewel wij, als mensen, onszelf op de borst kloppen en onze tanden knarsen over de ondergang van weer een dier van onze planeet, moeten we begrijpen dat het op een gegeven moment voedsel voor de hongerigen was. En toen de mensen dammen bouwden, vervuiling dumpten en de waterwegen van Oost-Azië overbevisten, werden ze zeldzamer, de wetlands waar ze leefden werden veranderd in rijstvelden voor de rijstteelt, en de schildpadden werden nog verder weggedrukt.

Het is een vreemd uitziend schepsel - met een lang plat schild en een sponzig lichaam waardoor hij er buitenaards, glad en nat uitziet; de grootste exemplaren wegen een verbluffende 150 tot 220 kg. Het heeft een lange nek, om boven het oppervlak uit te steken, gevlekt vlees, kraalogen en een varkensneus. Deze massieve dieren waren ook niet gemakkelijk te vangen - niet alleen konden volwassen schildpadden meer wegen dan twee mannen samen, maar een enkele beet uit hun bek kon ook het vlees van een mens eraf rukken. Ze worden beschreven als zeer snel en sterk.

Maar het is het vreemde, de zeldzaamheid en de geschiedenis die mijn aandacht trok. De soort staat nummer 20 op de EDGE-lijst van reptielen van de Zoological Society of London. Hij heeft één levende nauwe verwant: de Euphrates Tweeklauwschildpad, die op nummer 59 van de EDGE-lijst staat.

Nog één over

In werkelijkheid is er nog maar EEN over in gevangenschap, een mannetje, en zijn er nog slechts twee in het wild, geslacht onbekend. Het enige bekende vrouwtje stierf in 2020 in gevangenschap, waardoor de zoektocht naar een ander vrouwtje belangrijk is. Met slechts één gezond koppel zou de wereldpopulatie in 12 maanden van drie naar meer dan 50 kunnen gaan, aangezien een vrouwtje 30 tot 40 eieren in één legsel kan leggen, en meer dan één legsel per jaar. Het mannetje in gevangenschap, in China, is misschien niet in staat zich voort te planten. In Vietnam zit er een in het Dong Mo-meer, maar in 2018 werd er nog een in de buurt gevonden in het Khanh-meer. Men vermoedt dat er zich nog andere verbergen in Vietnamese meren en rivieren, en misschien zelfs over de grens in Laos. Ze hoeven ze alleen maar te vangen, en hopelijk een broedpaar bij elkaar te brengen, voordat de situatie echt te laat wordt.

Het Dong Mo-meer is eigenlijk een reservoir dat is ontstaan toen de Rode Rivier meer dan 40 jaar geleden werd afgedamd. Men vermoedt dat de schildpadden door de dam daar terecht zijn gekomen en gestrand - het zijn eigenlijk rivier- en moerasschildpadden, die leefden in zowel de Yangtze rivier in China als de Rode Rivier in zowel China als Vietnam, plus de moeraslanden. Vermoedelijk zijn ze op een bepaald moment door de rivieren getrokken en gebleven. De Rode Rivier trad in de jaren 1940 buiten haar oevers, waardoor veel van deze schildpadden in het Dong Mo-meer terechtkwamen, waar ze naar verluidt zo gewoon waren als "kippen in de tuin", en bijna allemaal werden gevangen als voedsel voor de plaatselijke bevolking.

Grote vraag

Ze werden gewoon plaatselijk geconsumeerd, maar pas sinds ze zeldzaam zijn geworden, is er meer vraag naar. Stropers verkopen schildpadbotten voor de traditionele Chinese medicijnmarkt, waarbij de botten van één schildpad bijna 2.000 dollar opbrengen.

Het ironische is dat een voormalige jager nu fulltime schildpadden in de gaten houdt. Als hij of een van de 50 voormalige vissers een schildpad ziet, geeft hij dat door aan natuurbeschermers.

Bij het tweede meer, Khanh, waar nog zo'n schildpad werd gezien, werd een andere strategie gebruikt om de schildpad te vinden. Nadat verslagen en foto's van de dieren geen uitsluitsel hadden gegeven, wendde men zich tot milieu-DNA of eDNA. Door monsters van het water te nemen, konden zij uiteindelijk bewijzen dat er een of meer leven.

De schildpad heeft een sterke Vietnamese mythologie, en hoewel de soort niet helemaal verdwenen is, is dat wel bijna het geval. Dit is 's werelds zeldzaamste schildpad, maar de financiering voor het behoud is beperkt. Voor het behoud van tijgers of olifanten, bijvoorbeeld, worden miljoenen uitgetrokken. Voor deze schildpadden, is er zeer weinig in vergelijking. Het meeste geld komt momenteel van subsidies en dierentuinen, met name de Cleveland Metroparks Zoo in de VS.

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan