Bu hafta evcil hayvanlar hakkında yazmak yerine garip ve harika bir şeye bakmanın ilginç olabileceğini düşündüm - diğer birkaç tuhaflık arasında - Yıldız Burunlu Köstebek (Condylura cristata).

Burnu o kadar garip ki, ilk bakışta pembe bir çiçek kafası yemek için mücadele ediyor! Bana şu canavar kazma makinelerinden birini hatırlatıyor - tabii ki çok daha küçük ölçekte - demiryolları için yeraltında yeni tüneller yaratmak için. Portekiz yerlisi değil, Doğu Kuzey Amerika'da bulunur — ve nadir olmasa da, zamanının en iyi kısmını yeraltında geçirdiği için nadiren görülür. Yaban Hayatı Hasar Yönetimi İnternet Merkezi'ne göre, dönüm başına üç ila beş mol çok fazla kabul ediliyor.

Bu komik küçük yaratık sadece yaklaşık 27cm uzunluğunda ölçer ve 49g ağırlığında, yaklaşık bir hamster büyüklüğünde, ve gözleri olmasına rağmen, neredeyse kör. Ama en şaşırtıcı özelliği burnu, aslında kazmak için değil, bir dokunmatik organdır. Eimer'in organları olarak bilinen 25.000'den fazla küçük duyusal reseptörüne sahip, bu küçük köstebeğin yolunu hissediyor. Eimer'in organları ilk olarak 1871 yılında Alman zoolog Theodor Eimer tarafından tanımlanmıştır. Diğer köstebek türleri de Eimer'in organlarına sahip olsa da, yıldız burunlu köstebek kadar uzmanlaşmış veya sayısız değildirler. İşlevsel olarak kör olduğu için, burnun av hayvanlarındaki elektriksel aktiviteyi tespit etmek için kullanıldığından şüpheleniliyordu, ancak bu kanıtlanmadı.

burnundaki son derece hassas yıldız benzeri organın 22 'kolu' veya 'hissedar' 100.000'den fazla sinir lifi içerir — insan elindeki' dokunmatik 'liflerin beş katı, hepsi parmak ucunuzdan daha küçük bir alana paketlenmiştir ve bunu okuyanlar insan dokunma duygusu anlayışımızı geliştirebilecek içgörüler sağlar.

Tuhaf burnunun merkezinde, köstebeğin en ayrıntılı keşiflerinin tümü için kullandığı 'touch fovea' adı verilen küçük bir alan var. Gözleri oldukça işe yaramaz olmasına rağmen, dokunmatik fovea nörolojik olarak son derece gelişmiş bir görsel sisteme benzer şekilde düzenlenmiştir. Köstebek çevresi boyunca hareket ederken, hassas foveayı ilgi alanlarına yeniden konumlandırmak için yıldızı sürekli olarak kaydırır, tıpkı bir sayfada yazılan kelimeleri okurken gözlerimizi değiştiririz. Bu garip burun, herhangi bir memelide bilinen en hassas dokunmatik organdır.

Diyeti solucanlar, su böcekleri, salyangozlar, kerevitler, küçük amfibiler ve balıklardan oluşur ve büyüleyici bir gerçek şu ki avlarını saniyenin onda ikisinde tanımlayıp yiyebilmeleri — yeryüzündeki diğer memelilerden daha hızlı — yenilebilir olup olmadığına karar vermek için sadece 8 milisaniye alarak.

Su altında olduğu kadar mutlular ve kürek benzeri ön bacaklarını ıslak, bataklık benzeri alanlarda tünel yapmak için kullanabiliyorlar, genellikle dalış ve yiyecek için yüzüyorlar. Yıldız burunlu benlerin suya kabarcıklar üflediği ve daha sonra av kokusunu almak için burundan tekrar soluduğu gösterildi. Bu da onları suyun altında kokusunu alabildiği bilinen iki memeliden biri yapıyor — diğeri de su faresi.

Hem gündüz hem de gece aktiftir ve donma koşullarında, termoregülasyon olarak adlandırılan yüksek vücut ısısını muhafaza edebilme konusunda usta hale gelmiştir ve kar yoluyla tünel açmaya ya da buz kaplı akarsularda yüzmeye dayanabilmektedir.

Bu küçük tuhaf hakkında pek bir şey bilinmese de, görünüşe göre geç kış veya erken ilkbaharda çiftleşiyorlar ve bir çöp her biri 5 cm civarında ölçülen dört ya da beş bebek içerecektir, eğer ilk çöp ne sebeple olursa olsun başarısız olursa olsun anne ikinci bir çöp olabilir. Saçsız doğarlar, gözleri, kulakları ve “yıldız” hepsi mühürlenmiş, hepsi sadece yaklaşık 2 hafta sonra açılıp yararlı hale gelirler. Yaklaşık bir ay sonra bağımsızdırlar, 10 ayda olgunlaşırlar ve 3 yıla kadar bir ömrü vardır.

Sanırım böyle bir burnu varken yemek için bir his duydukları söylenebilir!

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan