De Russische president heeft zowel Finland als Zweden, twee neutrale landen met een lange staat van dienst (bijna tachtig jaar voor Finland, meer dan tweehonderd voor Zweden), onder druk gezet om toe te treden tot het NAVO-bondgenootschap, precies de "bedreiging" waarvan Poetin beweerde dat hij die van de Russische grenzen wilde verdrijven. Finland heeft een 1.300 km. lange grens met Noord-Rusland.

De Zweedse en Finse reactie op zijn invasie in Oekraïne zou Poetin hebben verrast. Hij zou geen verband hebben gezien tussen zijn invasie in Oekraïne, een voormalig Russisch keizerlijk bezit dat weer in het gareel moest worden gebracht, en twee onafhankelijke landen die al meer dan een eeuw niet meer onder de invloedssfeer van Rusland liggen.

Zij daarentegen zagen wel een verband. Een buurman die zij voorheen als gevaarlijk maar rationeel beoordeelden, had zich plotseling ontpopt als een agressieve en waarschijnlijk irrationele gokker. Geen enkele volledig verstandige en competente Russische heerser zou Oekraïne hebben aangevallen met de ontoereikende strijdkrachten en de lukrake, overmoedige strategie die Poetin hanteerde.

Je zou denken dat Poetins pure incompetentie geruststellend zou zijn voor de Zweden en de Finnen, maar dat was niet zo. Integendeel, zij zijn er juist bang voor, omdat zij militair gezien in dezelfde positie verkeren als Oekraïne: relatief kleine landen (Zweden heeft tien miljoen inwoners, Finland vijf miljoen) met zeer goede strijdkrachten.

Ik kan dit persoonlijk bevestigen, omdat ik tijdens het maken van een documentaire over neutraliteit een tijd op zee heb doorgebracht in de Oostzee met Zweedse snelle aanvalsboten vanuit Karlskrona, en met Finse reservisten tijdens oefeningen tussen Lappeenranta en de Russische grens.

Met een beetje oefening en toegang van dichtbij kun je zien welke militairen het echte werk doen en welke slechts chocoladesoldaten zijn. Dit waren mensen die wisten wat ze deden en dat met stille efficiëntie deden. Ze zouden een goede indruk van zichzelf geven als hun land ooit werd binnengevallen.

Ze zouden de Russen misschien zelfs kunnen stoppen (en niemand anders is in een positie om hen binnen te vallen). Daarom kozen de Zweden voor neutraliteit: ze dachten dat ze zo veiliger waren. Als er een algemene oorlog zou uitbreken, zouden zij strategisch niet van vitaal belang zijn en een invasie zou zeer duur zijn, dus misschien zouden de grote strijdende partijen hen gewoon met rust laten.

De Finnen kregen neutraliteit opgelegd door de Sovjet-Unie na de Tweede Wereldoorlog. Zij verloren veel grondgebied aan de Russen, maar zij vochten hard genoeg zodat Moskou hen neutraal liet blijven in plaats van hen te reduceren tot satellietstaat.

Waarom hebben beide landen dan nu besloten zich bij de NAVO aan te sluiten? Het zijn nog steeds zulke taaie noten om te kraken dat ze de Russen waarschijnlijk zelf zouden kunnen tegenhouden als Moskou ook in een oorlog met de NAVO verwikkeld zou zijn. En waarom zouden de Russen alleen hen aanvallen? Blijf neutraal, en zelfs in het ergste geval zullen de Russen waarschijnlijk aan je voorbijgaan.

Dat bleef een geldige inschatting tot 24 februari 2022, en toen was het dat opeens niet meer. Poetin viel Oekraïne binnen, waarschijnlijk tot verbijstering van zelfs zijn eigen entourage, en begon vanaf het begin versluierde waarschuwingen uit te spreken over het gebruik van kernwapens als hij werd gedwarsboomd.

De Russische aanval in Oekraïne verzandde vrijwel onmiddellijk, wat onvermijdelijk was tenzij het Oekraïense leger volkomen nutteloos was. Te weinig Russische troepen, te veel aanvalslijnen. En de hints uit Moskou over het gebruik van kernwapens om een conventionele nederlaag te compenseren werden steeds talrijker.

Dit is waanzin, en alle militaire vaardigheden en uitrusting die de Baltische landen in een conventionele oorlog zouden kunnen inbrengen, zouden irrelevant zijn als zij zelf met soortgelijke Russische nucleaire dreigingen zouden worden geconfronteerd.

Het enige effectieve tegenwicht tegen een nucleaire dreiging is een geloofwaardige belofte van nucleaire vergelding. Zweden en Finland hebben geen kernwapens, en de enige manier waarop zij hun veiligheid kunnen laten garanderen door een nucleaire afschrikking is door zich aan te sluiten bij de NAVO. Dus dat is wat zij doen.

De Zweden houden nog steeds niet van kernwapens, en premier Magdalena Andersson benadrukte dat Zweden niet zal toestaan dat buitenlandse troepen of kernwapens in het land worden gestationeerd, maar de deal is gesloten.

De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan eist dat de twee Baltische landen een aantal anti-Turkse Koerdische activisten het land uitzetten als beloning voor het niet vetoën van deze NAVO-uitbreiding, maar dit probleem zal worden opgelost. Het zal maanden duren voor het juridische werk gedaan is, maar in de praktijk vallen de twee Baltische landen al onder de nucleaire garantie van de NAVO.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer