Hamas İsrail'e saldırdı

2007'den beri Hamas tarafından yönetilen 2 milyondan fazla Filistinli nüfusu olan 40 kilometrekarelik küçük bir alan olan Gazze Şeridi, kendisini “düşman bölgesi” olarak gören İsrail tarafından abluka altına alındı. Tüm dünyadaki herhangi bir bölgeden daha dikkatli bir şekilde izlenir ve kontrol edilir. İsrail insansız hava araçları ve uyduları bölgedeki her hareketi kaydeder, en gelişmiş algılama araçları her konuşmayı ve elektronik iletimi dinler ve yine de saldırı İsrail için tam bir sürpriz oldu. Dünyanın en iyi istihbarat güçlerinden ve ordularından biri nasıl bu kadar hazırlıksız yakalanabilir? İsrail'in dokunulmazlığı efsanesi paramparça oldu. Bu, son zamanlarda askeri yeteneklerin ikinci büyük yanlış değerlendirmesidir - övülen Rus ordusunun Şubat 2022'de Ukrayna'yı geçmedeki çarpıcı ama tamamen beklenmedik başarısızlığından sonra - ve bir yandan askeri yeterliliğin değerlendirilmesinin genel olarak kabul edilenden çok daha zor olabileceğini ve diğer yandan daha küçük ama iyi organize edilmiş bir gücün rakibin gücü, gücü ve itibarı ne olursa olsun önemli zararlar verebileceğini gösteriyor

İsrail istihbarat topluluğu, ordusu ve İsrail'in güvenliğini garanti edebilecek tek kişi olduğunu iddia eden Başbakanı Benjamin Netanyahu aşağılandı, bu da tüm dünyanın görmesi için bariz bir aşağılama oldu. Hamas'ın saldırısı, 2001 yılında ABD'deki İkiz Kulelere yapılan saldırılara kıyasla İsrail için “9/11" anı olarak adlandırıldı. Ne yazık ki, karşılaştırmanın geçerli olması muhtemeldir, insan doğası değişmez, politikacıların önemli bir güç konumunda aşağılanması genellikle mantıksız ve aşırı tepkilere yol açar. Başkan George W. Bush'un 11 Eylül'e tepkisinin Irak'a haksız ve yıkıcı bir savaş başlatmak olduğunu hatırlayabiliriz. Tabii ki Hamas'ın yol açtığı katliamdan sonra Netanyahu'nun ezici bir güçle karşılık vermekten başka seçeneği yok. Hamas'ı “yok etme”, “Gazze'yi enkaz haline getirme” sözü verdi. Ancak İsrail ordusu, Hamas'ın tuttuğunu iddia ettiği 150'den fazla İsrailli rehinenin hayatını tehlikeye atmaktan kaçınmaya çalışırken bu hedeflere ulaşmanın zor zorluğuyla uğraşmak zorunda kalacak ve Netanyahu'nun eylemleri Gazze'de çok sayıda sivilin ölümüne neden olursa, dünya Netanyahu'nun intikamının rasyonelliğini sorgulayacaktır

Netanyahu'nun Hamas'ın yıkıcı saldırılarını öngörmedeki başarısızlığı bariz bir zayıflık işaretidir, İsrail'in yargı bağımsızlığını azaltma projesine odaklandı ve yanlış bir şekilde Filistinlilerin kötü durumunu görmezden gelmenin çok az risk olduğunu varsayarken, İsrail ile Filistinliler arasındaki görünüşte sonsuz anlaşmazlığı çözmek için BM onaylı iki devlet çözümünün olasılığını gömdüğü gibi, uluslararası gündemden çıkarmayı başardığı bir konu. Şimdilik, tüm İsraillilerin ve dünyanın dört bir yanındaki birçok kişinin, kriz anlarında Netanyahu ve Hükümeti etrafında toplanması normaldir, tıpkı dünyanın 11 Eylül'den hemen sonra ABD'ye toplanması gibi. Ancak Hamas saldırısı, Roger Cohen'in NY Times'daki bir makalesinde belirttiği gibi, 1990'ların sonlarında İsrail İstihbarat Direktörü Danny Yatom'dan alıntı yaptığı gibi, benim görüşüme göre doğru bir şekilde “Deniz ile Ürdün arasında, Batı Şeria'yı kapsayan tek bir İsrail devletinin 'apartheid devletine ya da Yahudi olmayan bir devlete dönüşeceğini” belirttiği gibi, hem Netanyahu hükümeti hem de İsrail devlet i ile ilgili temel sorunları gündeme getiriyor. Yatom dedi. “Bölgeleri yönetmeye devam edersek, bunu varoluşsal bir tehlike olarak görüyorum.” [1] Hamas'ın vahşi saldırısı, İsrail'in yerli Filistin nüfusuna muamelesi konusundaki temel soruyu gündeme getiriyor. 1973 Yom Kippur savaşı sonunda İsrail siyasetinde İşçi Partisi'nden Likud'a sağcı bir kaymaya yol açtı. Bu felaket olayın İsrail'de benzer bir etkisi olacak ve Netanyahu'nun ve sağcı hükümetlerin siyasi çöküşüne yol açacak mı? İki devletli çözümün bu yangının küllerinden yükselebileceği ihtimali var mı? Şahsen öyle umuyorum.

ABD'nin rolü İsrail için her zaman önemlidir ve Biden Yönetimi, ABD'nin İsrail'e askeri yardımını hızlandırmasıyla bu acımasız terör saldırısı karşısında İsrail'e tahmin edildiği gibi güçlü ve sarsılmaz bir destek göstermiştir. Bu konuda Hamas, Amerika'nın kırılgan siyasetçilerini birleştirmeyi başardı. Öyle kalacaklar mı? İsrail'in eylemlerine bağlı olacak, ancak Demokrat Parti'nin sol kanadı tereddüt etse de - Demokratlar Netanyahu'nun Trump ve Cumhuriyetçi Parti'nin sağ kanadıyla açık bir şekilde flört etmesinden nefret ediyor - ve Biden Yönetimi Ortadoğu'ya bir kez daha karışmamayı tercih etse de, ABD'nin Ortadoğu'daki tek demokratik müttefiki olan ABD birliklerini doğrudan yere koymaktan başka mümkün olduğunca yardım etmekte tereddüt etmeyeceğini düşünüyorum: İsrail'i aktif olarak desteklemeye ve yardım etmeye devam edecektir. Amerika'nın diğer önceliği, İsrail ve tüm Ortadoğu için büyük bir risk olan çatışmanın yayılmasını sınırlamaktır. Mevcut işaretler, ne İran, ne Hizbullah ne de Filistin Yönetimi'nin Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısından yararlanmaya çalışmadığı yönünde, ancak Hizbullah, örneğin İsrail'in Hamas'a karşı askeri kampanyasının başarısız olduğunu düşünürse, çatışmanın riskli bir şekilde genişlemesini öngören ikinci bir cephe açma fırsatını değerlendirmek isteyebilirler

Hamas/İsrail çatışmasının ABD başkanlık seçimleri üzerinde önemli bir etkisi olacak mı? Söylemek için çok erken, ancak muhtemelen İsrail ile Hamas arasındaki çatışma aylarca sürerse, dış politikayı açıkça seçim gündeminin merkezine, Biden için bir güç alanı olan bir güç alanına yerleştirir - kendisini İsrail'in güçlü savunucusu olarak sunabilir - ve muhtemelen Cumhuriyetçi taraftaki Nikki Haley'in kendisini rakiplerinden ayırt etmesine yardımcı olabilir. Ancak Amerikalılar savaşlardan çabucak yorulur, İsrail'e olan bağlılığı Ukrayna'ya tam desteği sürdürmeyi zorlaştıracak ve seçmenler görevdeki yönetime karşı dönebilir, dünyadaki karmaşadan Biden'ı suçlayabilir ve bu durumda Trump'ın “Önce Amerikan”, izolasyonist yaklaşımına ilgi duyabilir.

Terör saldırısının ve ardından İsrail'in tepkisinin diğer sonuçları ne olacak? İsrail ile Suudi Arabistan arasında hem Biden hem de Netanyahu'nun bastığı herhangi bir genel anlaşma olasılığını bir süre erteleyecek. Ortadoğu'daki belirsizlik kısa vadede petrol fiyatını artıracak, ancak bunun petrol piyasalarındaki temel dengeyi değiştirmeyeceğinden şüpheleniyorum.

Bu yeni, ek savaş, Rusya'nın geçen yıl Ukrayna'yı işgalinin, Çin'in Tayvan'a karşı giderek daha agresif duruşunun, Hindistan'ın artan aşırı milliyetçiliğinin ardından ABD'nin gücünün azaldığı tartışmasına da katkıda bulunacak, dünya daha genelleştirilmiş anarşiye doğru sarsılıyor gibi görünüyor. Birçoğunun görüşünü paylaşıyorum: Soğuk Savaş sırasında iki süper gücün egemen olduğu bir dünyadan, tek bir süper güç olan ABD'nin açıkça baskın olduğu kısa bir döneme, bölgesel ve uluslararası olarak daha dağınık güç merkezlerinin gelişen çok kutuplu bir dünyaya dönüşen çok kutuplu bir dünyaya geçtiğine dair görüşünü paylaşıyorum. Sonuçları henüz anlamamamıza rağmen, kısa vadede bu belirsiz geçiş döneminin temel özelliği, büyük güç merkezlerinin her birinin birlikte yaşamayı öğrenmek zorunda kalacağı yüksek derecede bir kaos olduğu görülüyor.

[1] “Sar sılmış Bir İsrail Ebedi İkilemine Geri Dönmek Zorunda”, NY Times, 8 Ekim 2023

Patrick Siegler-Lathrop is a dual-national American-French businessman living in Portugal, having pursued a career as an international investment banker, an entrepreneur-industrialist, a university professor and a consultant. He is the author of numerous articles on the US and a book, "Rendez-Vous with America, an Explanation of the US Election System". He is currently the President of the American Club of Lisbon, a 76-year old organization "promoting goodwill and understanding between people and cultures". For more information: https://RendezVouswithAmerica.com

The opinions expressed herein are personal and not those of the American Club of Lisbon.

Patrick Siegler-Lathrop