"Er worden enkele ontwikkelingslijnen voor akoestische afschrikmiddelen ontwikkeld die deze zomer getest zullen worden, om te proberen opties te vinden voor de bescherming van zeilboten en het minimaliseren van het aantal interacties," vertelde António Bessa de Carvalho, voorzitter van de Nationale Vereniging van Cruises (ANC), aan Lusa.

De Portugese marine, het Instituut voor Natuurbehoud en Bossen (ICNF) en het ANC vergaderen sinds maart om een oplossing te vinden voor deze - nog steeds onverklaarde - interacties tussen orka's en zeilboten van maximaal 15 meter lang, die al hebben geleid tot het zinken van ten minste twee schepen.

De eerste gevallen van interacties aan de Portugese kust werden geregistreerd in 2020, toen een aantal jongere orka's begon te interageren met vaartuigen, voornamelijk zeilboten, hoewel er ook enkele gevallen zijn geweest met vissers- en pneumatische vaartuigen.

"Eigenaren van zeilboten maken zich grote zorgen en zijn op dit moment bang om hun boten naar de Algarve te brengen, zoals ze elk jaar doen," zegt de ANC-voorzitter.

Bessa de Carvalho noemde ook het geval van "veel buitenlanders die de Portugese wateren mijden" en die uit Noord-Europa komen en rechtstreeks naar Madeira en de Canarische Eilanden gaan, zodat ze niet langs de westkust van het land hoeven af te zakken.

"We hopen dat dit gezamenlijke werk vruchtbaar zal zijn en dat we een apparaat kunnen ontwikkelen waarmee we de schepen en de groep orka's kunnen beschermen," zei de ambtenaar.

Volgens de website van de Atlantische Orka Werkgroep (GTOA) zijn er sinds het begin van het jaar enkele tientallen "interacties met fysiek contact" geweest van boten met orka's, voornamelijk aan de kust van Andalusië (Spanje) die loopt van Cádiz tot de Straat van Gibraltar.

In Portugal waren er in dezelfde periode zes van deze "interacties met fysiek contact", allemaal enkele mijlen uit de kust: één voor Peniche, drie voor Kaap Espichel, één voor Melides en drie ten zuiden van Faro.

Deze dieren worden vooral aangetrokken door het roer van de boten en in sommige gevallen veroorzaakten de interacties ernstige schade waardoor de boten niet meer konden varen omdat ze geen koers konden uitzetten.

"Het is nog niet bekend waarom de orka's interactie hadden met de schepen, wat we wel weten is dat ze vooral interactie hadden met het roer van zeilboten, een relatief kwetsbare structuur in deze schepen," vertelde zeebioloog Rui Peres dos Santos aan Lusa.

Volgens de onderzoeker, een promovendus aan het Centrum voor Mariene Wetenschappen (CCMAR) van de Universiteit van Algarve (UAlg), "zijn zeilboten het belangrijkste doelwit van interacties geweest en hebben ze de meeste schade aangericht, hoewel er ook al interacties zijn geweest met vissersboten en walvissafari's."

Op de vraag van Lusa of deze interacties een risico vormen voor zwemmers, antwoordde Rui Peres dos Santos dat er tot nu toe geen enkele interactie is geweest met mensen in het water, noch zwemmend in de buurt van de boten, noch op het strand, dus dit gevaar zal vanaf het begin onbestaande zijn.

Deze dieren zijn walvisachtigen van de dolfijnenfamilie, die zich voornamelijk voeden met Atlantische blauwvintonijn. Ondanks het feit dat ze tanden hebben, eten ze volgens GTOA nooit walvisachtigen of andere zeezoogdieren.

De commandant van de zuidelijke maritieme zone, Rui Santos Pereira, zegt dat er geen "direct" gevaar is voor mensen, met alleen de zorg dat de interactie zal leiden tot het breken van het roer en het zinken van de boot.

In het geval van zwemmers is de kapitein van de haven van Faro het ermee eens dat de orka's "niet aanvallen" en beweert dat er geen gevaar is.

Volgens rapporten die door de GTOA worden aangehaald, hebben de orka's de koers van de schepen "aangeraakt, geduwd en zelfs gedraaid", die in sommige gevallen schade hadden aan het niveau van hun roer.

Volgens informatie van verschillende instanties moeten schepen die orka's zien, indien mogelijk vaart minderen en de motor afzetten, geen druk meer uitoefenen op het roer en wachten tot de dieren zich verwijderen.

De Iberische orka is een subpopulatie van orka's die leeft in het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan, meestal van de westkust van Galicië (Spanje) tot de Straat van Gibraltar, die de hele Portugese kust omvat.

De volwassen lengte van de Iberische orka's ligt tussen de vijf en zes meter, een klein formaat in vergelijking met andere orka's, zoals de Antarctische orka's die negen meter bereiken.