Geboren doven (of zij die doof werden voordat de spraak werd verworven) zullen categorisch verklaren dat zij een taalminderheid zijn ... die de Britse gebarentaal (BSL) (of Portugese gebarentaal) als hun eerste taal gebruiken. Zij zullen zeggen dat "horende" mensen hen discrimineren door hun taal niet te leren en daarom gedwongen zijn de taal van de meerderheid te gebruiken, wat hen inderdaad op verschillende manieren invalide maakt. Beste lezer - u zult dit misschien begrijpen wanneer u gedwongen wordt in het Portugees te communiceren terwijl uw eerste taal Engels is!
Geboren doven kenmerken zich door de hoofdletter "D", die hen onderscheidt van slechthorenden en mensen die van de ene op de andere dag of gedurende een langere periode doof zijn geworden... en die afhankelijk zijn van liplezen of proberen het gesproken woord te horen. Deze laatste groep leert meestal geen BSL omdat zij zelden in contact komen met BSL-gebruikers.
De dovengemeenschap is een aparte groep doven met een gemeenschappelijke cultuur en communicatiemethode. De meeste doven hebben dove partners, waarbij het communicatiegemak betekent dat het leven thuis veel relaxter is dan op het werk, waar gesproken en geschreven Engels hoogtij vieren! Horende kinderen die bij hen wonen, ontwikkelen BSL als hun eerste taal, maar leren vervolgens de taal van de meerderheid als ze naar de kleuterschool gaan. Sommige van de beste gebarentaaltolken komen uit deze groep, omdat zij al op jonge leeftijd een voorsprong hebben in het tolken voor hun ouders.
Erkenning
Britse gebarentaal is nu wettelijk erkend als een volwaardige taal met een eigen grammatica en syntaxis - heel anders dan gesproken Engels. Het is een fascinerende manier van communiceren en als "horende" kan ik nooit hopen een volledig begrip en vloeiendheid te bereiken, ondanks het feit dat ik bijna 50 jaar met de dovengemeenschap heb gewerkt, aanvankelijk als maatschappelijk werker met doven en later als professioneel tolk.
Als je in BSL communiceert, zeg je het zoals het is. Bijvoorbeeld: "Het regent." Je weet precies hoe hard het regent door de vingers/handbewegingen ... het kan echt gieten of alleen maar miezeren - er is geen misverstand over hoe het buiten is. En natuurlijk kunnen donder en bliksem het visuele effect versterken. Waar de problemen zich voordoen is de juxta-positie van de Engelse taal. Een 'horend' persoon kan zeggen: "it's raining cats and dogs" om het beeld in spraak te benadrukken, maar dove mensen raken in de war van deze eufemismen. "Going bananas" is een andere en elke fatsoenlijke tolk zal deze afleidende woorden vermijden en genoegen nemen met het ondertekenen van de betekenis van wat er gezegd is.
Gezichtsuitdrukking, lichaamstaal en visuele aanwijzingen dragen allemaal bij tot het overbrengen van de bedoelde boodschap in een naadloze stroom die, voor het ongetrainde oog, betekenisloos kan lijken ... op dezelfde manier als een dove die naar een zuiver verbaal gesprek kijkt. De laatste jaren is er een golf van belangstelling onder "horende" mensen om BSL te leren. Dat valt toe te juichen en je kunt de basis - en meer - op verschillende plaatsen leren. Het probleem is natuurlijk dat - zoals bij elke taal - als je hem niet gebruikt, je hem kwijtraakt! Mensen hebben me verteld dat ze bij een ontmoeting met een dove geprobeerd hebben om tekens op te halen die ze jaren geleden geleerd hebben - en sindsdien nooit meer een dove ontmoet hebben - en dat de ogen van de dove oplichtten in de veronderstelling dat hij of zij vloeiend BSL gebruikt... hun hoop wordt de bodem ingeslagen als het gesprek wat eenvoudig en moeizaam blijkt te zijn.
Regionale verschillen
Wat voor de leerling ook verwarrend is, is dat BSL regionale variaties kent, net zoals gesproken Engels dialecten kent. Doven laten zich hierdoor niet afschrikken en passen hun communicatie dienovereenkomstig aan als ze door het land reizen. Ik ken zes verschillende tekens voor het woord "man"... maar ze duiden allemaal op een mannelijke baard. Voor "vrouw" - is het meestal een vinger die over de wang glijdt om aan te geven dat alle vrouwen natuurlijk een zachte huid hebben! De Duitse gebarentaal is wat grafischer en hun teken voor "vrouw" duidt op twee gebogen borsten! In de jaren zeventig nam ik een groep Britse dove kinderen mee op een uitwisselingsbezoek aan een grote dovenschool in de buurt van Frankfurt. Nou, de jongeren pikten natuurlijk heel wat van de meer kleurrijke Duitse tekens op en het was een duivelse taak om hen ervan te weerhouden ze te gebruiken zodra we terug waren in het Verenigd Koninkrijk! Hun ouders waren er niet zo blij mee!
Als je bedenkt dat één op de duizend mensen aangeboren doof is, is de kans dat je regelmatig een dove ontmoet vrij klein, tenzij het een naast familielid is, een collega op het werk of je naar een dovenclub gaat.
Hun eigen weg gaan
Net als in de "horende" wereld is elke dove een individu op zich en bewandelt hij zijn eigen weg op zijn eigen manier. De meesten groeien op in een gezin met normaal horende ouders en broers en zussen; slechts 10% van de dove kinderen wordt geboren bij dove ouders. Vóór de jaren zeventig werden ouders van dove kinderen door gezondheidswerkers en opvoeders actief ontmoedigd om te gebaren, op grond van de veronderstelling dat gebarentaal, eenmaal in de grote wijde wereld buiten het onderwijs, van weinig nut voor hen zou zijn. Andere professionals betoogden dat dove kinderen tot een hoog niveau konden worden opgeleid door middel van gebarentaal en daarna konden kiezen welke communicatiemethode hen het beste uitkwam.
Persoonlijk werd mijn oudere zus op een dagschool voor doven opgeleid in een puur mondeling/auditief systeem, terwijl mijn jongere broer naar een residentiële dovenschool ging waar hij gebarentaal kreeg. Als gevolg daarvan is de spraak van mijn zus verwant aan die van een "horende" en lipleest zij uitzonderlijk goed. Ze heeft een dove partner; ze heeft drie 'horende' kinderen en kan gemakkelijk omgaan met zowel dove als 'horende' mensen. Mijn broer is een evenwichtig en gerespecteerd lid van de dovengemeenschap; ook hij heeft een dove partner en twee dove kinderen.
Mijn beide broers en zussen hebben hun hele leven gewerkt en genieten nu van een welverdiend pensioen. Dat zijn twee heel verschillende mensen in één gezin!
En dat is het verhaal van dove mensen over de hele wereld.
Ik hoop dat u mijn drie artikelen met plezier hebt gelezen en dat ze u enig inzicht geven in wat doofheid voor verschillende mensen betekent.
Onthoud... het is niet de vraag of je doof wordt. Het is een kwestie van wanneer!
Als u geïnteresseerd bent in het leren van de basis van gebarentaal, kunt u contact opnemen met de auteur via kgbutterfield@hotmail.com