De lancering van ChatGPT op 30 november 2022 heeft de discussie over de impact van kunstmatige intelligentie op economieën en samenlevingen naar een hoger niveau getild. Sindsdien is er veel gespeculeerd over het aantal banen dat zal verdwijnen en het aantal banen dat zal worden gecreëerd in de komende jaren.

Vorig jaar ondervroeg de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) meer dan 2.000 bedrijven en 5.300 werknemers in de productie- en financiële sector van zeven OESO-landen en ontdekte dat werknemers zeggen dat kunstmatige intelligentie het werk kan verbeteren, maar ze vrezen dat het hun banen en lonen kan bedreigen, volgens een rapport van ECO.

In het rapport "OECD Employment Outlook 2023" onthult de OESO dat drie op de vijf werknemers zich zorgen maakt over het verlies van hun baan aan kunstmatige intelligentie in de komende tien jaar; en dat twee op de vijf werknemers zich zorgen maakt dat hun loon de komende tien jaar zou kunnen dalen als gevolg van de robotisering van de economie.

"Rekening houdend met het effect van kunstmatige intelligentie, vertegenwoordigen de beroepen die het grootste risico lopen geautomatiseerd te worden ongeveer 27% van de werkgelegenheid," schrijft Stefano Scarpetta, directeur van het Departement voor Werkgelegenheid, Arbeid en Sociale Zaken van de OESO.

Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk en Zweden hebben de laagste percentages werkgelegenheid in beroepen die het grootste risico lopen geautomatiseerd te worden, terwijl Hongarije, Slowakije en Tsjechië de hoogste percentages hebben. In Portugal wordt volgens berekeningen van de OESO ongeveer 30% van de banen "bedreigd" door kunstmatige intelligentie.


Positieve effecten

Ondanks al deze zorgen benadrukt het OESO-rapport dat bijna twee derde (ongeveer 63%) van de werknemers zegt dat kunstmatige intelligentie een positieve invloed heeft gehad op de kwaliteit van hun baan. Volgens de OESO-beoordeling is "de impact van kunstmatige intelligentie op de werkgelegenheid tot nu toe echter beperkt en gaat kunstmatige intelligentie op dit moment niet gepaard met grote veranderingen in de lonen, positief of negatief".

Als punt van zorg voor de toepassing van steeds meer algoritmen in het beheer van het leven van mensen en bedrijven, stelt de OESO-studie dat het gebruik van kunstmatige intelligentie een intensivering van het werk in organisaties genereert en een reeks sociale en economische problemen verergert.

"De constante en alomtegenwoordige monitoring en gegevensgestuurde prestatiebeoordelingen die mogelijk worden gemaakt door kunstmatige intelligentie kunnen een omgeving met veel stress creëren met negatieve gevolgen voor de geestelijke gezondheid, omdat werknemers zich voortdurend onder de loep genomen kunnen voelen en onder druk kunnen staan om te presteren", staat in het OESO-rapport.


Ethische uitdagingen

Daarnaast wijst de OESO er ook op dat het gebruik van kunstmatige intelligentie "ernstige ethische uitdagingen met zich meebrengt op het gebied van gegevensbescherming en privacy, transparantie en uitlegbaarheid, vooroordelen en discriminatie, automatische besluitvorming en verantwoordingsplicht".

In het rapport worden veel voorbeelden uit de praktijk genoemd van kunstmatige intelligentie-instrumenten waarin menselijke vooroordelen tegen vrouwen, mensen met een handicap en etnische of raciale minderheden zijn verwerkt. "In onze enquête uitten veel werknemers hun bezorgdheid over de mogelijkheid dat kunstmatige intelligentie gegevens over hen verzamelt als individu of over de manier waarop ze hun werk doen", zegt Stefano Scarpetta.