De protesten waren verreweg de grootste die Israël ooit heeft gezien - honderdduizenden mensen gingen regelmatig de straat op in een land van slechts tien miljoen - en ze omvatten de meeste mensen die het land laten werken. Een Israëlische journalist noemde ze simpelweg 'het BBP van Israël'. Maar nog belangrijker waren de mensen die er niet waren.

Uit informele peilingen door journalisten bij de demo's bleek herhaaldelijk dat slechts één op de tien demonstranten zichzelf als 'rechts' identificeerde. Dat is in een land waar 62% van de Joden zichzelf als rechts beschouwt - en hoe jonger ze zijn, hoe rechtser: 73% van de achttien- tot vierentwintigjarigen, vergeleken met slechts 47% van de Joden boven de vijfenzestig.

De demonstranten vertegenwoordigden niet de meerderheid van de Israëlische Joden. Ze vertegenwoordigden zeker niet de vijfde van de Israëlische burgers die Palestijnse Arabieren zijn en dit alles zien als een ruzie tussen twee facties van Joden die alleen verschillen in de mate van hun vijandigheid tegenover de Arabieren.

De miljoenen Arabieren in de Westelijke Jordaanoever die de afgelopen 56 jaar onder Israëlische militaire bezetting hebben geleefd, zouden zich echt zorgen moeten maken over de vernietiging van het gezag van het Hooggerechtshof, omdat dit de enige instelling was die de joodse kolonisten die hun land inpikten, aan banden legde. Maar ze zijn wanhopig en hebben hoe dan ook geen invloed.

De coalitie van Netanyahu heeft wel een meerderheid onder de Israëlische Joden, de enige politiek relevante groep - maar waarom heeft ze de meest extreme doelen van de etnonationalistische kolonisten en religieuze ultraconservatieven overgenomen als haar eigen beleid? Dat komt door de juridische situatie van 'Bibi' Netanyahu, Israëls langstzittende premier.

Bibi' is een dealmaker, geen fanaticus, maar in 2019 werd hij aangeklaagd wegens schending van vertrouwen, het aannemen van steekpenningen en fraude. Hij ontkende ze allemaal, maar het bewijs tegen hem was sterk - en kort daarna werd hij afgezet als premier.

Er stond hem tien jaar gevangenisstraf te wachten als hij schuldig werd bevonden, dus hij wilde graag het premierschap terug, maar daarvoor had hij een andere coalitie nodig. Zijn enige overgebleven optie was om de meest radicale religieuze partijen op te nemen, die normaal gesproken worden uitgesloten van de reguliere Israëlische coalities.

Sommige zijn extremistische kolonisten, die zichzelf nu Religieuze Zionisten noemen. Hun leider Bezalel Smotrich , nu minister van Financiën, verklaarde onlangs (voor een kaart waarop Jordanië stond aangegeven als deel van Israël) dat het Palestijnse volk "een uitvinding" was uit de vorige eeuw en dat mensen zoals hijzelf en zijn grootouders de "echte Palestijnen" waren.

Het uiteindelijke doel van het religieuze zionisme is om alle Arabieren uit 'Judea en Samaria' (de Westelijke Jordaanoever) te verdrijven - en misschien zelfs Arabische burgers van Israël, die Smotrich beschrijft als burgers "voor nu, tenminste." Het Hooggerechtshof was het belangrijkste obstakel voor deze doelen en blokkeerde vaak (maar niet altijd) nieuwe joodse nederzettingen in de bezette gebieden.

De twee Haredi (ultraorthodoxe) partijen in de coalitie hebben andere doelen. Ze willen hun religieuze regels en tradities opleggen aan alle seculiere en hervormde Joden in het land. Ze willen ook speciale rechten zoals een levenslange vrijstelling van legerdienst voor Haredi-mannen, en financiële steun van de staat voor eeuwigdurende Tora-studenten die ervoor kiezen om niet te werken.

Geen van deze doelen zou door het Hooggerechtshof als legaal worden gezien, dus moest Netanyahu beloven het te 'hervormen' om de Haredi's en de Religieuze Zionisten in zijn coalitie te krijgen.

Het eerste doelwit van de coalitie, toen Netanyahu afgelopen december aantrad, was de 'redelijkheid'-regel, die het Hooggerechtshof de macht geeft om onrechtvaardige of ondemocratische wetten niet toe te staan (Israël heeft geen geschreven grondwet, dus vertrouwt het op het Hof om 'onredelijke' wetgeving tegen te houden).

Het onmiddellijke gevolg was negenentwintig weken van demonstraties tegen de 'hervormingen' - maar uiteindelijk duwde een kleine meerderheid in de Knesset (parlement) de nieuwe wet erdoor. Verdere veranderingen zullen volgen na het zomerreces, waarschijnlijk te beginnen met een wet die ultraorthodoxe mannen permanent vrijstelt van militaire dienst.

Andere wetsvoorstellen zouden de regering controle geven over de benoeming van rechters, het gezag van de Rabbijnse Rechtbanken uitbreiden en strafvervolging van zittende premiers verbieden. (Die is voor jou, Bibi!)

Het is niet het einde van de democratie in Israël - de veranderingen hebben op zijn minst de stilzwijgende steun van een meerderheid van de Israëlische Joden - maar het is wel het einde van de liberale democratie, tenzij Netanyahu struikelt bij de laatste horde. (Hij heeft de laatste tijd wat gezondheidsproblemen.) Mensen die echter niet Arabisch, seculier, vrouwelijk of homoseksueel zijn, zouden er geen problemen mee moeten hebben.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer