Rond 450 v. Chr. beschreef Herodotus, de Griekse antropoloog/historicus, in zijn reizigerscompendium over de toen bekende oude wereld (die zich uitstrekte van Libië tot India) de vele eschatologische rituelen en overtuigingen die de mensen aannamen met betrekking tot de dood. De Egyptische gewoonte om hun farao's te mummificeren is goed bekend, net als de gewoonte van de veroverende Archimedische koning Cambyses II om hun koninklijke graven te ontheiligen door de lijken te verwijderen en ze te geselen met zwepen, stokken en het verwijderen van lichaamsdelen voordat ze probeerden een mogelijke wederopstanding te voorkomen door crematie. Dit viel niet goed bij de Egyptische bevolking die geloofde dat vuur een God was.

Stammenverering voor de doden en de verwachting van een leven na de dood in allerlei vormen was alomtegenwoordig in die tijd. In Ethiopië, waar een lang leven gebruikelijk was, was het de gewoonte om de kadavers van de elite in de zon te drogen voordat er gips en verf door kunstenaars op werd aangebracht om ze zo veel mogelijk op de levende persoon te laten lijken. Dit werd vervolgens in een cilinder van helder kristal geplaatst die een jaar lang in het ouderlijk huis werd vereerd. Daarna werd het in een openbaar gebouw aan de rand van de stad geplaatst om daar op wederopstanding te wachten.

Deze praktijken van tweeënhalf millennia geleden werden wereldwijd herhaald in verschillende niet met elkaar verbonden vormen, totdat georganiseerde religies zoals die van Christus en de Islam hun houding ten opzichte van de dood en het lot van de overleden ziel codificeerden. In het Oosten was dit meer pragmatisch met een geloof in reïncarnatie, terwijl in het Westen de wederopstanding van het lichaam overheerste. Dit laatste gaf aanleiding tot het openen van een doos van Pandora van spookachtige mythen binnen een uitgebreid repertoire van nationale legendes.

De ontmoetingen van Scrooge met de drie geesten van Kerstmis die voor zijn verlossing zijn gestuurd door zijn overleden partner Marley; het drama van Shakespeare en het toneelstuk "Blithe Spirit" van Coward zijn voorbeelden van hoe het theater, de film en de literatuur het Britse geloof in verschijningen, kabouters en heksen op bezemstelen hebben belichaamd. Seances, Ouija borden, voodoo en psycho-drama hebben een immens aantal Hollywood films geïnspireerd om de goedgelovigen te boeien.

Dit alles draagt bij aan de moderne aanpassing van de 8e-eeuwse christelijke viering van All Hallows Eve op 31 oktober, voorafgaand aan de viering op 1 november van de levens van alle heiligen "die van hun arbeid rusten". Dit noemen we nu Halloween met al zijn gecommercialiseerde attributen van "trick or treat".

Google heeft de geesten van de 21e eeuw geëvenaard en misschien wel overtroffen door varianten van chatbots te introduceren die bekend staan als rouwbots, doodbots of ghostbots en die zijn ontworpen om de orakels van weleer te overtreffen en, voor gelovigen, directe toegang tot het paranormale te bieden. Voor slechts €100 opstartkosten maken ondernemers voor jou een "starterbot" door zijn persoonlijkheid te trainen op een toevoer van digitale voetafdrukken (e-mails, teksten en andere correspondentie) van een geselecteerd persoon, zodat de verzamelde gegevens een biografische interpretatie opleveren. Ga een stap verder door foto's, dagboeken, video's en opnames van de overledene toe te voegen en de AI-klonen zullen je al snel voorzien van ingesproken herinneringen, meningen en voorspellingen. Hoe gedetailleerder de gegevens, hoe meer je bot de persoonlijkheid van de overledene zal aannemen en hoe minder gemakkelijk het zal zijn om de diepe nepperd te herkennen.

Met de beste wensen voor een heilig Hallowe´en, Roberto Cavaleiro Fantasmagorico

31 oktober 2024