Het valt niet te ontkennen dat de wereld steeds droger wordt. Degenen onder ons die Portugal en Spanje kennen, weten dit maar al te goed.

Zelfs aan de beroemde natte, winderige kusten van Blighty hebben we te maken met het vooruitzicht van toekomstige watertekorten. In Groot-Brittannië zijn de problemen niet per se te wijten aan het gebrek aan regen, maar hebben ze meer te maken met wat ik de 'vier P's' zal noemen. Dat zijn 'Politiek', 'Winst' (Profit), 'Vervuiling' (Pollution) en 'Bevolking' (Population). Al deze factoren zorgen er samen voor dat de meest kostbare hulpbron - water - wordt weggezogen.

Water is iets dat de meesten van ons in West-Europa als vanzelfsprekend beschouwen. Hoeveel van ons gaan bijvoorbeeld naar het plaatselijke recreatiecentrum om lekker te zwemmen in een olympisch zwembad (50 meter)? Maar als je erover nadenkt, bevat dat zwembad maar liefst 2,5 miljoen liter water; sommige zelfs meer! Natuurlijk zouden de meesten van ons na een paar baantjes een verfrissende douche nemen. Ik denk echter dat dit iets is dat niemand van ons in de toekomst als vanzelfsprekend kan beschouwen. We leven op geleende tijd en er is genoeg bewijs om dit te ondersteunen.

In feite onttrekken we schoon water aan de natuur en pompen we het in sterk vervuilde vorm terug. Het water dat terug in het milieu wordt gepompt is vaak beladen met schadelijke chemicaliën, ongezuiverd rioolwater en allerlei andere vervuilende stoffen. Dit soort dingen gebeurt al generaties lang, maar het was nooit echt een kwestie van uit het oog en uit het hart pompen. Dit soort spul heeft de vervelende gewoonte om terug te komen en ons in de kont te bijten.

Schoon water is altijd een belangrijk element geweest in het in stand houden van onze moderne westerse levensstijl. In feite is een betrouwbare watervoorziening de sleutel geweest tot het in stand houden van elke geavanceerde cultuur door de geschiedenis heen. Van Romeinse nederzettingen tot de grote beschavingen van Zuid-Amerika werden ongelooflijke technische hoogstandjes geleverd om het water te laten stromen. Maar als we zo doorgaan in het moderne tijdperk, zal er toch iets moeten veranderen, want zelfs hier in het regenachtige Verenigd Koninkrijk zijn de eisen die aan de watervoorraden worden gesteld duidelijk onhoudbaar.

Ondanks ons vochtige Britse klimaat staan we voor dezelfde uitdagingen als veel andere regio's in de wereld. We gebruiken gewoon meer water dan duurzaam kan worden geleverd. De vraag is groter dan het aanbod.

Het Verenigd Koninkrijk slaagt erin om veel van de wereldwijde problemen met de watervoorziening te evenaren. De kern van deze problemen wordt gevormd door wangedrag van bedrijven, overmatige onttrekking, vervuiling, onderinvestering en een groot aantal tekortkomingen in de regelgeving die gezamenlijk leiden tot schade aan het milieu.

Gemiddeld valt er in het Verenigd Koninkrijk tussen de 1100 en 1200 mm regen per jaar. Ondanks ons fabelachtige natte klimaat en winterstormen worden veel delen van het Verenigd Koninkrijk in de toekomst geconfronteerd met aanzienlijke watertekorten.

Wanneer we naar de gemiddelde cijfers kijken, zien we dat veel van de neerslagstatistieken van 1100 tot 1200 mm berekend zijn door de neerslagcijfers van de regenachtigere delen van het land, zoals Wales, Noord-Engeland en Schotland, mee te rekenen. In het zuidoosten van Engeland is de gemiddelde jaarlijkse neerslag ongeveer 600 mm. Verbazingwekkend genoeg is dat droger dan sommige delen van Australië. Het zuidoosten van Groot-Brittannië is toevallig ook de dichtstbevolkte regio van het Verenigd Koninkrijk, met meer dan 18 miljoen inwoners (inclusief Londen). Het probleem is dat het snel opdroogt.

Uit cijfers van de Britse regering blijkt dat in Engeland bijna een derde van de grondwaterlagen en bijna een vijfde van de rivieren en reservoirs meer water onttrokken wordt dan er wordt aangevuld. Dit is duidelijk onhoudbaar.

Het is alarmerend dat geen enkele Engelse rivier op dit moment ecologisch gezond is. Dit feit wordt niet rondgebazuind, dus velen van ons zijn zich niet bewust van wat een groeiend probleem aan het worden is. Een probleem waar we allemaal op de een of andere manier verantwoordelijk voor zijn, want minstens de helft van het zoetwater dat in Groot-Brittannië wordt gebruikt, wordt onttrokken voor huishoudelijk gebruik. Elk huishouden gebruikt meer dan 1500 liter water per dag. Dat is het water dat we gebruiken voor toiletten, vaatwassers, wasmachines, douches, baden en tuinslangen.

Tot voor kort werd zoetwatertekort beschouwd als een lokaal probleem dat alleen droge of semi-aride gebieden trof. Maar door de klimaatverandering is dit een wereldwijd probleem geworden dat het leven van miljoenen mensen kan beïnvloeden.


Risico's voor de gezondheid

Watertekort wordt nu beschouwd als een van de vijf grootste risico's voor de gezondheid van de wereldeconomie. Nu al woont 50% van de wereldbevolking (bijna 4 miljard mensen) in regio's die elk jaar minstens een maand te kampen hebben met ernstige waterschaarste. Maar het meest ontnuchterende cijfer is dat 500 miljoen mensen het hele jaar door te maken hebben met ernstige waterschaarste.

Onze wereld heeft een eindige hoeveelheid zoet water. Al het water op aarde is er al sinds het ontstaan van de planeet. Zelfs ons eigen lichaam bestaat voor meer dan 60% uit water. We maken dus net zo goed deel uit van de watercyclus als elk meer, elke sneeuwverstuiving of gletsjer.

Satellietbeelden laten zien hoe sommige meren en dammen de afgelopen 25 jaar met wel 80% zijn gekrompen. Veel rivieren bereiken de zee niet meer omdat er zoveel water uit het systeem is gezogen om boerderijen (irrigatie), huishoudens en zware industrie van water te voorzien.

Aquifers van Spanje, de VS tot India worden ook in een verbazingwekkend tempo uitgeput. Experts hebben gesuggereerd dat als we deze trends voortzetten, we halverwege deze eeuw 50% meer water nodig zullen hebben dan 25 jaar geleden. Het zal niet haalbaar zijn om zoveel extra water te vinden. In een notendop heeft waterschaarste het zeer reële vermogen om al onze levens negatief te beïnvloeden.

Hoewel het duidelijk is dat de natuur een essentiële rol speelt, worden grote watercrises vaak veroorzaakt door wanbeheer. Nu klimaatverandering een steeds grotere rol speelt in dit alles, veroorzaken veranderingen in weerpatronen (inclusief neerslag) een ravage en ellende voor vele miljoenen mensen. Velen worden klimaatvluchtelingen omdat ze gedwongen worden om weg te trekken van hun thuisland.

Het is nu zeker tijd om te handelen, maar helaas wordt er weinig gedaan om dit probleem aan te pakken. De mensheid lijkt te slaapwandelen in een naderende ramp. Zoals de zaken er nu voorstaan, verspillen we kostbaar zoet water waarvan ons voortbestaan afhangt.

Wereldleiders kunnen doorgaan met hun gewone gang van zaken of ze kunnen maatregelen nemen om gewoonten en houdingen te veranderen. Voordat het te laat is.

Author

Douglas Hughes is a UK-based writer producing general interest articles ranging from travel pieces to classic motoring. 

Douglas Hughes