Een beetje fruitig

Persoonlijk zou ik de hoeveelheid tijd die in de keuken wordt doorgebracht met het maken van jam beschouwen als een van de onmiskenbare tekenen dat de herfst voor de deur staat. Het verbaast me dat John Keates geen regel of twee heeft opgenomen in zijn gedicht over kokende suiker en Kilner-potten. Sommige jaren - zoals dit jaar - is een ander teken des tijds de hoeveelheid regen die neerdaalt. Het lijkt te vallen in hoeveelheden die Noach zou hebben herkend, dus misschien moet ik, in plaats van een zwaar keukenmes te hanteren en fruit te snijden, bezig zijn met een zaag en hamer, hout en spijkers en proberen te onthouden hoe lang een el precies hoort te zijn.

Kweepeer (quince)

Het woord kweepeer lijkt de aandacht te trekken van een aantal mensen. Sommigen, zoals Stephen Fry, vinden het mooi vanwege het geluid wanneer het wordt uitgesproken en om die reden heeft Mr Fry het bij zijn favoriete Engelse woorden gezet. Anderen, zoals de schrijver Melvin Burgess, vinden dat het hebben van kweeperen (bijvoorbeeld hangend aan bomen in de tuin) een essentiële sociale functie heeft en praten er meer over dan gebruikelijk is. Het zou me niet verbazen als meneer Burgess een kweeperen-app op zijn telefoon heeft. Ik heb ooit een enquête gehouden onder de favoriete woorden van mijn studenten en het woord marmelo stond vrij hoog op hun lijst van Portugese woorden waarvan ze de klank het mooist vonden. Het is duidelijk dat deze merkwaardige vrucht belangrijker voor ons is dan sommigen misschien denken.

Mijn cunhado bracht ons onlangs een paar dozen kweeperen van de boerderij van zijn schoonouders in Trás-os-Montes en zoals gewoonlijk wanneer we plotseling een onverwachte levering van meer dan twintig kilo fruit krijgen, kijken we hoe we er jam van kunnen maken. De gebruikelijke manier waarop de Portugezen met kweepeer omgaan is door er marmelada van te maken, maar ik moet toegeven dat het niet mijn favoriete doce is en ik wilde iets anders doen. Van kweepeer kun je een heerlijke crumble maken (met gember en gekookt in een kruidige saus op basis van port), maar er is een grens aan de hoeveelheid crumble die iemand in korte tijd kan consumeren. Ik heb me daarom gewend tot Beryl Wood's prachtige, kleine receptenboek 'Let's Preserve It', voor het eerst gepubliceerd in 1970. (Dit boek is onlangs op magische wijze herdrukt, net op tijd, want mijn oorspronkelijke exemplaar uit midden jaren 70 was eindelijk aan flarden door overmatig gebruik).

Gelukkig toeval

In een moment van gelukkig toeval waren de dozen kweepeer naast een grote hoop pompoentjes in de keuken gezet. In deze tijd van het jaar lijkt onze keuken vaak op een Oogstfeest in een Anglicaanse dorpskerk, maar dan zonder de vriendelijke dominee die zijn vingers aflikt na het opeten van de komkommerbroodjes. Het leek me voor de hand liggend om te proberen de twee te combineren (de kweepeer en de pompoenen, begrijp je, niet de dominee en de komkommersandwiches). De pompoenen zelf waren een ongelukje, omdat we de zaden van de recordoogst courgettes van vorig jaar naar beneden hadden gegooid. We verwachtten er weinig van omdat we ze op een ouderwetse manier heen en weer hadden gegooid in plaats van ze netjes in rijen te planten. Niettemin schoten ze omhoog. Om de een of andere reden hadden we de courgettefase gemist en het ene moment waren ze kleiner dan mijn pink en het volgende moment hadden ze de hoek van het veld overgenomen en moesten ze door zes stevige mannen en een os worden gemanoeuvreerd om ze van de grond te krijgen. Ik heb een theorie over het verbouwen van courgettes waarbij je moet weten op welke dag van de week je ze plant. Als ze op woensdag zijn geplant, dan moeten ze op woensdag worden geoogst, want als je wacht tot de volgende zaterdag, dan is de slanke courgette van woensdag veranderd in de monstercourgette van zaterdag.

Dus, kweepeer en pompoen moest het worden en Beryl Wood had precies het recept. Ik ben een grote fan van de serendipiteit van voedsel sinds de dag dat de kippen buiten kwamen en eieren legden onder de citroenboom en ik me opeens de heerlijkheden van lemon curd herinnerde en me tot Beryl wendde om me ook bij die gelegenheid te helpen. Hoe dan ook, het boek viel open bij de pagina voor kweepeer- en mergperenjam en het fruit lag al naast de groenten en ze keken elkaar aan, dus wie was ik om het lot te negeren? Ik vond een pan die groot genoeg was om soep te maken voor alle hongerige mensen in een stad vol hongerige mensen en vulde hem met fruit en groenten en suiker en verwarmde hem zachtjes. De kleur veranderde tijdens het koken langzaam van bleekwit en onzeker groen naar rijk geel en uiteindelijk naar warm en weelderig oranjerood. Echte herfstkleuren. Jammer van de regen, maar de ark moet maar even wachten.

Fitch is a retired teacher trainer and academic writer who has lived in northern Portugal for over 30 years. Author of 'Rice & Chips', irreverent glimpses into Portugal, and other books.

Fitch O'Connell