Het onzingedicht van Lewis Carroll in 'Through the Looking Glass, and what Alice Found There' genaamd The Walrus and the Carpenter is een ietwat luguber verhaal over een walrus en een timmerman die elkaar ontmoeten en gaan wandelen. Ze komen een groep oesters tegen en de walrus haalt hen over om met hen mee te gaan. De walrus wil de oesters laten denken dat ze een gezellig praatje gaan maken, en buiten adem na een lange wandeling vragen de oesters hen te wachten. Dan realiseren ze zich dat ze opgegeten zouden worden.


Wat weten we over de Walrus?

Nou, ga lekker snorkelen in Portugal en wees niet bang dat je een van deze vreemde en lompe kaneelbruine mammoeten tegen het lijf loopt, want ze leven alleen in veel koelere wateren en voelen zich meer thuis op het ijs dan op het strand. Ze zien eruit als iets uit de tijd van de dinosauriërs en zijn de enige soort binnen de familie Odobenidae die vandaag de dag nog bestaat. Zo'n 10 miljoen jaar geleden patrouilleerde een verre verwant van de moderne walrus langs de kusten van het huidige Japan. Deze walrus had geen slagtanden, maar moest het doen met grote hoektanden.

Er zijn nog maar twee soorten over: de Atlantische walrus leeft in de noordelijke wateren van Canada, Groenland, Noorwegen en Rusland. De Pacifische walrus heeft een groot verspreidingsgebied tussen Rusland en Alaska, van de Beringzee tot de Tsjoektsjenzee en de Laptevzee.

Ze verzamelen zich met honderden tegelijk en tijdens de paartijd kunnen deze aantallen oplopen tot in de duizenden. Met hun enorme slagtanden, schaarse snorharen, dikke ruwe huid en haarloze flippers die zorgen voor tractie op land en ijs, betekent hun Latijnse naam 'tand-lopend zeepaardje', en je begrijpt wel waarom. Ze zijn nogal bleek in het water na een aanhoudende periode in zeer koud water, maar ze worden roze bij warm weer wanneer de bloedvaten in de huid zich verwijden en de bloedsomloop toeneemt.

Groot is mooi

Deze dikke dieren leven in koud water en een dikke laag blubber dient als isolatie om hun inwendige organen te beschermen. Hun enorme omvang hebben ze te danken aan een vast dieet van de zeebodem: schaaldieren, schelpdieren, mosselen, wormen, zeekomkommers en weekdieren (en natuurlijk oesters als ze even willen pauzeren). Volwassen dieren jagen soms op vis, terwijl sommige grote volwassen mannetjes zelfs zeehonden achtervolgen.

Slagtanden blijven groeien

Zowel mannelijke als vrouwelijke walrussen hebben twee enorme slagtanden die hun hele leven blijven groeien. Ze staan symbool voor hun leeftijd, geslacht en sociale status en helpen hen om zich vanuit het water op ijsschotsen te hijsen. De slagtanden van de mannetjes zijn veel langer dan die van de vrouwtjes en worden gebruikt om dominantie te tonen. Ze worden gebruikt tijdens felle gevechten tijdens het broedseizoen, waarbij ze elkaar vaak steken terwijl ze met hun gewicht in het rond slaan.

Waar zijn de snorharen voor?

De walrus gebruikt die snorharen om voedsel te zoeken binnen 80 m van het oppervlak en kan ongeveer 10 minuten onder water blijven. Als het water te troebel is, werken die gevoelige snorharen als voedseldetectoren en als ze bijvoorbeeld weekdieren hebben gevonden, ruimen walrussen met hun voorflippers alle afval op en zuigen ze het vlees uit de schelp. Volwassen walrussen kunnen wel 3000 tot 6000 mosselen per maaltijd eten!

Grootste bedreiging

De achteruitgang van het zee-ijs als gevolg van de wereldwijde klimaatverandering wordt beschouwd als de grootste bedreiging voor ijsgebonden zeezoogdieren, waaronder walrussen. De U.S. Fish and Wildlife (Amerikaanse vis- en diersoortenwet) werd in oktober 2017 na een uitgebreide beoordeling geïdentificeerd als een kandidaat voor opname in de lijst van bedreigde diersoorten, maar stelde vast dat de Pacifische walrus niet in de lijst hoeft te worden opgenomen. In Canada is de Atlantische walrus nu echter opgenomen in de lijst van kwetsbare diersoorten van de Rode Lijst van de IUCN. Nog een diersoort die in gevaar is door de historische slachting door stropers en door de voortdurende legale handel in walrusivoor - en door de klimaatverandering - een kwetsbare diersoort die een onzekere toekomst tegemoet gaat.


Maar om terug te komen op het gedicht: misschien wordt het verhaal geïnterpreteerd als een waarschuwing over de gevolgen van het vertrouwen in mensen die misschien niet het beste met je voor hebben - misschien wel survival of the fittest, eten of gegeten worden!

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan