Według portugalskiego Trybunału Konstytucyjnego(TC), w dyplomie promującym eutanazję wyróżniono sześć niekonstytucyjnych przepisów. W oświadczeniu organ sądowy stwierdził, że z przeprowadzonej oceny wynika, że "prawie wszystkie [przepisy] składające się na dyplom nie zostały uznane za niezgodne z konstytucją".

Wśród przepisów uznanych za niezgodne z konstytucją znajduje się artykuł, który zdaniem TK narusza konstytucję, odnosząc się do decyzji podejmowanych między lekarzem a pacjentem, który prosi o śmierć wspomaganą medycznie. W związku z tym niekonstytucyjne jest uzgadnianie przez lekarza z pacjentem metody przeprowadzenia eutanazji, a także udzielanie pacjentowi zgody na wybór procedury wspomaganej medycznie śmierci. Ponadto, zezwolenie na stosowanie eutanazji "w sposób świadomy i poinformowany".

Trybunał uznał również za niezgodny z konstytucją artykuł, który zezwala na przeprowadzenie medycznie wspomaganej śmierci bez analizy przeprowadzonej przez lekarza specjalistę, a w konsekwencji również przeciwko ogólnemu artykułowi "który legalizuje, pod pewnymi warunkami, wspomaganą śmierć".

Zgodnie z oświadczeniem TC, w artykule "śmierć wspomagana medycznie jest uważana za niekaralną, gdy następuje na mocy decyzji samej osoby, osoby dorosłej, której wola jest aktualna i powtórzona, poważna, swobodna i jasna, w sytuacji cierpienia o dużej intensywności, z ostatecznym urazem o wyjątkowej wadze lub poważną i nieuleczalną chorobą, gdy jest praktykowana lub wspomagana przez pracowników służby zdrowia".

Dla Trybunału niekonstytucyjny jest również artykuł, który wymaga, aby pracownik służby zdrowia, który nie chce przystąpić do medycznie wspomaganej śmierci pacjenta, musiał uzasadnić motywy, które prowadzą do odmowy wykonania czynności medycznej.

Sędziowie Trybunału oparli niekonstytucyjność artykułów na art. 2 portugalskiej konstytucji, który stanowi, że "Republika Portugalska jest demokratycznym państwem prawnym, opartym na suwerenności ludu, na pluralizmie demokratycznych form wyrazu i organizacji politycznej, na poszanowaniu i gwarancji realizacji podstawowych praw i wolności oraz na podziale i współzależności władz". Rozważano również artykuł konstytucji, który stanowi, że "życie ludzkie jest nienaruszalne".

Według José João Arantesa, przewodniczącego TC, dyplom eutanazji nie został jeszcze zaakceptowany "biorąc pod uwagę parametr artykułu 24, 1 Konstytucji rozpatrywany w oderwaniu od innych". José João Arantes twierdzi również, że wykonywanie eutanazji musi "być kontrolowane z rygorem i skrajnym wymaganiem, ponieważ jest to nieodwracalna decyzja podjęta przez ludzi w sytuacji wielkiej słabości", powtarzając niekonstytucyjność wskazaną przez TC w dyplomie zatwierdzonym przez parlament.

W parlamencie

W Portugalii eutanazja jest przedmiotem dyskusji od 1995 r., kiedy to Krajowa Rada Etyki Nauk o Życiu po raz pierwszy debatowała na ten temat.

W 2012 r. przedstawiono pięć różnych propozycji dotyczących testamentu życia, który dawałby ludziom swobodę decydowania o tym, jak chcieliby postępować z opieką zdrowotną. Pacjent może podjąć decyzję na piśmie, czy chce kontynuować określone leczenie w przypadku choroby powodującej niepełnosprawność. Po zatwierdzeniu tego środka, debata na temat medycznie wspomaganej śmierci zaczęła być bardziej obecna w Zgromadzeniu Republiki.

W 2015 r. narodził się ruch "Prawo do godnej śmierci", w ramach którego przedstawiono manifest i udostępniono petycję mającą na celu dekryminalizację medycznie wspomaganej śmierci. W 2018 r. najbardziej lewicowe partie w Zgromadzeniu Republiki (BE, PS, PAN i PEV) przedłożyły parlamentowi projekty ustaw, które zostały odrzucone.

W następnej kadencji, w 2021 r., te same partie i IL przedstawiły pięć różnych propozycji, które zostały zatwierdzone, ale zawetowane przez prezydenta Republiki Marcelo Rebelo de Sousę, ponieważ uznał on, że artykuły mają "niewystarczającą gęstość normatywną".

Po wecie Marcelo Rebelo de Sousy ustawy zostały poprawione, zatwierdzone 5 listopada 2021 r. i zawetowane kilka dni później z powodu sprzeczności w pojęciach "tylko poważna choroba", "poważna i nieuleczalna choroba" oraz "nieuleczalna i śmiertelna choroba".

W 2023 r. pojęcia te zostały przeformułowane i dodano możliwość towarzyszenia pacjentowi przez psychologa podczas procesu. Podobnie, między złożeniem wniosku o eutanazję a przeprowadzeniem procedury upływa okres dwóch miesięcy.

Teraz, wraz z najnowszą opinią TC, dyplom będzie musiał zostać poprawiony, aby dekryminalizacja medycznie wspomaganej śmierci mogła zostać przeprowadzona w Portugalii. Jednak ze względu na bliskość wyborów, prace zostaną wznowione dopiero w następnej kadencji.