Velen beweren dat de EU of de regering alles heeft gefinancierd, dus mag er geen tol worden geheven. Anderen zijn gewoon tegen tol, maar wat zijn de feiten?

Weinigen zullen het tumult vergeten toen tol werd ingevoerd op de A22. Er waren protesten, enige wegblokkades, enige schade aan de tolapparatuur en oproepen en eisen aan de lokale autoriteiten en de regering. Het resultaat, niets. Ik denk dat de regering van mening was dat de mensen er wel overheen zouden komen en weer gebruik zouden maken van de snelweg. Zeker, de eerste maanden was er bijna geen verkeer, de verzorgingsplaatsen waren bijna leeg en de EN125 was overvol. Maar we kwamen er wel overheen, en de A22 vervoert nu weer het verkeer waar hij voor bedoeld is.

Zijn snelwegen een luxe?

Een van de opvattingen is dat snelwegen een luxe zijn. Je hoeft ze niet te gebruiken, er zijn gratis alternatieven. Websters woordenboek definieert luxe als "iets dat plezier of comfort toevoegt, maar niet absoluut noodzakelijk is". Er zijn alternatieve wegen. Het is zeker waar dat in de Algarve de EN125 sterk verbeterd is.

Veel mensen denken dat de snelwegen door de overheid worden gefinancierd en beheerd, en dat er daarom geen tol mag worden geheven. Het overgrote deel van het snelwegennet wordt echter beheerd door particuliere "bedrijven" en zij worden gefinancierd door bankfinanciering (nationaal en EU). De overheid stelt de grond ter beschikking, maar het particuliere bedrijfsleven bouwt en exploiteert.

Ik gebruik de A22 omdat de tol niet erg duur is en ik denk dat de tijdwinst, de betere veiligheid en minder slijtage van je auto met een constante kruissnelheid in plaats van veel schakelen zuiniger en relatief stressvrij is.

We moeten ook accepteren dat deze wegen veel onderhoud nodig hebben. U hebt misschien gemerkt dat er bij pech of een probleem een gratis pechhulpdienst is die snel bij u is om te helpen.

Het autosnelwegennet van Portugal is toonaangevend in Europa

In Portugal hebben we 6,72 km per 1.000 mensen. Dat is meer dan het Verenigd Koninkrijk met 6,33 km per 1.000 inwoners. Ondanks wat u misschien denkt, liggen we ver voor op Duitsland, dat slechts 2,81 km per 1.000 inwoners heeft. Hun autosnelwegsysteem wordt zeer geprezen, maar Portugal ligt ver voor.

Het nationale snelwegennet had in 2019 een totale lengte van 3.065 km, waarvan 2.559 km (83%) aan particuliere bedrijven is toegekend, slechts 204 km (7 procent) in direct beheer van de overheid is en de overige 302 km (10 procent) aan particuliere bedrijven is uitbesteed.

Het netwerk bestaat uit 36 verschillende snelwegen, die meestal vierbaans zijn (82 procent). Het overgrote deel van de nationale snelwegen is tolplichtig (83 procent), er zijn twee duidelijk verschillende tolsystemen: traditionele tol (52 procent) of het uitsluitend elektronische systeem (alias "portalen", 31 procent). Het gehele netwerk wordt echter gedekt door een systeem voor elektronische tolheffing - het Via Verde-systeem - en bij alle traditionele tolbarrières is er ten minste één traject voor elektronische tolheffing. De meeste geldende concessie- en subconcessieovereenkomsten van de overheid hebben een contractuele looptijd van 30 jaar.

BRISA, duur maar nog steeds niet winstgevend

Voor wie in de Algarve woont, is de A2 de route bij uitstek naar Lissabon. Hij wordt beheerd door BRISA, en ja, hij is erg duur. BRISA kondigde onlangs aan dat het 65 miljoen euro wil investeren in verbredingswerken, verbeteringen aan het wegdek en nieuwe winkels in verzorgingsgebieden. In hetzelfde persbericht gaven ze aan dat de tolprijzen op 30 procent van de wegen zullen stijgen, met een gemiddelde stijging van 1,57 procent.

BRISA beheert een groot deel van de Portugese snelwegen, waaronder de A1, A2, A3 en A5. De Europese Investeringsbank heeft ongeveer 425 miljoen euro gefinancierd. Dit was een lening, geen subsidie. Ondanks de hoge tolheffing maakt BRISA geen winst. Ik hoop dat dit u een beter gevoel geeft als u uw tolgeld overhandigt.

Tweede beste in Europa

Portugal is de lidstaat van de Europese Unie met de op één na beste wegen van alle 28 landen, volgens een recent rapport van de Europese Commissie. Ze zijn waarschijnlijk het minst druk (op normale tijden) en zeer goed onderhouden.

De A22 is een andere zaak, omdat hij is aangelegd met behulp van EU-fondsen, plus EU-leningen. Uit cijfers die ik heb gevonden blijkt dat de leningen van de EU-bank goed waren voor meer dan 80 procent van de ontwikkeling en aanleg. De regering leverde de grond. Het is anders omdat het aanvankelijk werd gebouwd als een tolvrije weg voor voertuigen. De aanvankelijke 'tol' was 'schaduwtol', de regering betaalde de concessiehouders een vergoeding per voertuig dat van de snelweg gebruik maakte. Ongetwijfeld besloot de regering dat dit voor hen een hoge kostenpost was, en dus moest worden doorberekend aan de feitelijke gebruiker. Vergelijk de tolkosten op de A22 met de tolkosten op de A2 en het is duidelijk dat de A22 nog steeds veel goedkoper is.

De installatie van een tolheffingssysteem was een "uitdaging". Er was geen ruimte om tolhuisjes te bouwen of de weg daarvoor te verbreden. De enige oplossing die ze konden vinden was het elektronische tolheffingssysteem, dat het voordeel van snelheid heeft, maar het nadeel van de problemen die het veroorzaakt voor bezoekers en anderen die niet de noodzakelijke transponder hebben waarmee je bankrekening wordt gedebiteerd. Het was "problematisch", en is dat nog steeds voor sommige mensen, vooral bezoekers. Het was niet de ideale oplossing, maar het werkt goed voor de meeste mensen.

De keuze is aan u

Misschien is het niet onredelijk om het gebruik van de snelwegen als luxe te beschouwen. We betalen om luchtvaartmaatschappijen te gebruiken omdat ze sneller zijn, hetzelfde geldt voor bussen en treinen. Waarom verwachten we dat de snelwegen gratis zijn als we de keuze hebben om ze niet te gebruiken. Ze zijn een "particuliere" onderneming, niet een door de overheid gefinancierde (via uw belastingen) dienst. Ik wil niet de oude tolvrije route naar Lissabon rijden, maar die is gratis. Als ik een snellere en handigere optie wil, waarom zou ik dan niet bereid zijn om voor die dienst te betalen? Stof tot nadenken.

Author

Resident in Portugal for 50 years, publishing and writing about Portugal since 1977. Privileged to have seen, firsthand, Portugal progress from a dictatorship (1974) into a stable democracy. 

Paul Luckman