Het verlies van de Concorde was absoluut een enorme stap terug voor de mensheid. Waarom? Kijk maar eens naar de vliegtuigen van tegenwoordig. Ze zijn traag en voor velen zijn ze een treffend symbool van een nieuwe technologische dystopie. Vooruitgang' is er zelfs in geslaagd om sommige automobilisten urenlang te laten wachten tot hun elektrische auto voldoende opgeladen is.

Ja, een halve eeuw geleden was de Concorde inderdaad een droom. Het prachtig gestroomlijnde supersonische wonder kon in een onmogelijk korte tijd over de Atlantische Oceaan sprinten. De Concorde luidde de belofte in van een gloednieuwe dageraad, een tijd van hoop en optimisme.

Terwijl de Concorde in drieëneenhalf uur van Parijs naar Washington kon sprinten, leggen de huidige lijnvliegtuigen die afstand af in meer dan het dubbele van die tijd. In 1969 landden de mensen op de maan, wat weer zo'n 'grote sprong' lijkt te zijn die de mensheid in het moderne tijdperk niet heeft kunnen maken. Voor mij lijkt het erop dat de 20e eeuw een tijd was van technologische ontwikkeling, hoop en vooruitgang, waardoor ik een beetje het gevoel krijg dat de 21e eeuw (tot nu toe) een beetje een tegenvaller is.

Mijn oudtante vloog in de jaren 1980 regelmatig met de Concorde van British Airways. Ze was helemaal weg van die ervaring en zag de Concorde als het summum van menselijk kunnen. Ze sprak vaak over het moment dat het vliegtuig de geluidssnelheid passeerde toen vier enorme Rolls-Royce-motoren werden opgestart, waardoor de gelukkige passagiers van de Concorde weer in hun weelderige leren stoelen werden geduwd. Maar in de cabine was het bijna helemaal stil. Sereen. Dat komt omdat het vliegtuig met Mach-2 (1350 km/u) vloog, wat betekent dat het sneller vloog dan de snelheid van het geluid dat het voortbracht.

Op 60.000 voet vloog de Concorde veel hoger dan de huidige commerciële vliegtuigen. Passagiers konden zelfs de kromming van de aarde zien vanuit hun zitplaats aan het raam. Een blik omhoog betekende dat je een glimp kon opvangen van de griezelige zwartheid van de ruimte terwijl je achterover zat en een extravagant feestmaal wegwerkte met verse schelpdieren en kaviaar, gevolgd door de beste filet steak, weggespoeld met de allerbeste Claret.

Terwijl de passagiers zaten en genoten van hun vele gangen, compleet met onberispelijke service, kwam de bestemming maar al te snel in zicht. In die onstuimige dagen konden weinigen aan boord zich voorstellen dat de Concorde niet de belichaming was van een gloednieuw tijdperk van moderne commerciële luchtvaart en de belofte van nog grotere dingen die zouden komen. Maar twintig jaar na de vroegtijdige pensionering van de Concorde hebben we nog steeds niets dat ook maar in de buurt komt.

OK. Een vlucht aan boord van de Concorde was zeker een voorrecht dat alleen de elite gegund was. Maar dat was toen. Er was een tijd dat jet-setting in het algemeen vooral was voorbehouden aan de welgestelden. Maar dat was het vroege autorijden ook. Zelfs de alomtegenwoordige mobiele telefoons van vandaag waren ooit gewoon 'yuppie' speelgoed.

Het is dus de moeite waard om de vraag te stellen: waarom heeft de baanbrekende supersonische luchtvaart niet de gebruikelijke trend gevolgd van steeds betaalbaarder worden, net zoals andere technologieën steeds toegankelijker zijn geworden voor de massa?

Er zijn genoeg goede redenen waarom het supersonische commerciële vliegtuig uit dienst werd genomen. De sonische giek bijvoorbeeld. Dit fenomeen zorgt voor harde, donderende geluiden op de grond waardoor supersonisch vliegen boven land vrijwel onmogelijk is. Dit beperkt duidelijk hoe (en waar) de technologie kan worden gebruikt, waardoor de commerciële levensvatbaarheid veel beperkter is.

Credits: Unsplash; Auteur: @matthieur68;

Maar geen van deze beperkingen doet afbreuk aan de trieste realiteit dat het ontbreken van de Concorde neerkomt op achteruitgang. Het drukke luchtruim betekent vaak dat we 50 jaar nadat de Concorde voor het eerst het luchtruim sierde, blij mogen zijn als vluchten op tijd vertrekken.

In veel opzichten is de commerciële luchtvaart ver verwijderd van de glamourtijd van de jaren 60 en 70. Vandaag de dag is vliegen vaak een moeizaam proces. Vandaag de dag is vliegen vaak een zware en inefficiënte nachtmerrie. De krappe hutten zijn maar al te vaak gevuld met stoelen die bedekt zijn met een vermoeide stof en de tapijten zien er al snel vuil en vies uit. En de service? Dat hangt af van de luchtvaartmaatschappij. We kunnen zelfs verwachten dat sommige medepassagiers dronken en onhandelbaar zijn. Je zult vaak aan hun toorn worden blootgesteld als je het waagt om mee te dingen naar de overgebleven kluisjes.

Maar ik denk dat het een beetje te gemakkelijk (en een beetje oneerlijk) is om de commerciële luchtvaart aan te wijzen als het schoolvoorbeeld van de hedendaagse ellende. Schijnbare negatieve aspecten kunnen slechts symptomatisch zijn voor dieper liggende problemen. Ik vermoed dat na de onstuimige jaren van snelle postindustriële vooruitgang, de mensheid als geheel een beetje op haar lauweren is gaan rusten.

Het kernprobleem lijkt te zijn dat er geen duidelijke laatste bastions zijn van degenen die streven naar grootsheid. "Let's make America Great Again" impliceerde misschien dat "grootsheid" enigszins verlaten is. In veel opzichten lijkt het er zeker op dat grootsheid op een laag pitje is gezet. Veel naties, zoals Groot-Brittannië, ooit bekend om zijn vele vaardigheden en aspiraties, staan er nu bij als een oud met mos bedekt monument; verweerd, somber en nogal ver verwijderd van vergane glorie.

In alle eerlijkheid, welke enorme vooruitgang heeft de mensheid geboekt in de vijf decennia nadat de Concorde voor het eerst verscheen? Je hebt nu waarschijnlijk een van de grootste ontwikkelingen in je hand. Apparaten! Daarmee bedoel ik smartphones, tablets en dergelijke. Het World Wide Web bracht ons sociale media en streamingdiensten. Deze zogenaamde vooruitgang heeft geen tastbare innovatie aangemoedigd omdat het alleen maar grote delen van de bevolking aan hun bank heeft gekluisterd. Veel mensen leven nu in een virtuele wereld waar tastbare dingen niet zo nodig zijn. Er wordt ons verteld dat technologie nog nooit zo snel vooruit is gegaan, maar waar zijn, afgezien van de bitterzoete verspreiding van computers, alle andere moderne wonderen?

Ooit hadden we glimmende beurzen. Volgepakte hallen waren gevuld met een scala aan innovatieve nieuwe ideeën. Tv-programma's zoals Tomorrow's World toonden alle wonderen die ons in het nieuwe millennium te wachten stonden. De toekomst was opwindend, tot de rand gevuld door de verbeelding en het vernuft van de mensheid. Maar ik vrees dat al die arbeidsbesparende apparaten ons alleen maar lui hebben gemaakt. Het leven werd veel te gemakkelijk en het gras groeide onder onze voeten.

Credits: Unsplash; Auteur: @gabrielgoncalves;

Nu is de Concorde niet meer dan een museumstuk, niet als een historisch artefact, maar bovendien als een symbool van ongerealiseerd menselijk potentieel.

Tegenwoordig zijn er zelfs mensen die vooruitgang verafschuwen en afwijzen en er alleen maar naar streven dat we allemaal klein zijn - niet groot. Volgens deze mensen moeten we onze ecologische voetafdruk laag houden. We mogen niet buiten de beperkingen van een bepaald mainstream verhaal spreken omdat dat als beledigend kan worden opgevat. Daarom is het in deze dagen van abjecte stagnatie heel belangrijk om aan de Concorde te denken.

Misschien is er een sprankje hoop omdat er experimenten gaande zijn om een stille supersonische vlucht te bereiken. Samen met NASA investeren bedrijven in concepten voor zakenvliegtuigen die Mach-2 kunnen bereiken en zelfs verder kunnen gaan.

Misschien kan de mensheid verloren aspiraties herontdekken die tot grootsheid leiden. Wie zal het zeggen. Maar één ding is zeker, onze grootste prestaties als mensheid zouden niet zomaar stof moeten verzamelen als museumstukken. In plaats daarvan zouden we ze met trots moeten opmerken als belangrijke stapstenen die naar nog grotere mogelijkheden leiden. De Concordes van deze wereld zijn gewoon een synoniem voor collectieve menselijke trots. We mogen dit absoluut niet vergeten.

Author

Douglas Hughes is a UK-based writer producing general interest articles ranging from travel pieces to classic motoring. 

Douglas Hughes