Voormalig premier Ehud Barak was het hiermee eens en vertelde Army Radio in 2019: "Netanyahu's strategie is om Hamas springlevend te houden...om de Palestijnse Autoriteit op (de Westelijke Jordaanoever) te verzwakken." De twee mannen zeiden niet dat Binyamin 'Bibi' Netanyahu een grote fout heeft gemaakt; ze zeiden dat hij Hamas opzettelijk sterk heeft gemaakt en gehouden.

Een van de nuttigste concepten in de politiek is het idee dat mensen die elkaar haten en verachten nog steeds 'objectieve bondgenoten' kunnen zijn als ze hetzelfde doel nastreven. Hun motieven en langetermijndoelen kunnen heel verschillend zijn, zolang een kortetermijnsamenwerking voor beiden werkt. Bovendien hoeven ze niet eens met elkaar te praten.

Dit is de basis waarop Israëli's kunnen beweren, en dat ook doen, dat premier Binyamin Netanyahu en zijn extreemrechtse coalitiepartners de objectieve bondgenoten zijn van het Hamasleiderschap in de Gazastrook.

Hun gedeelde politieke doel is het dwarsbomen van de befaamde 'tweestatenoplossing', waarbij Joodse en Palestijns-Arabische staten vreedzaam naast elkaar zouden leven op het land tussen de Jordaan en de zee. Maar deze langdurige onuitgesproken samenwerking zit diep in de problemen.

Een tweestatenoplossing was het oorspronkelijke idee achter het besluit van de Verenigde Naties om het door de Britten geregeerde gebied Palestina in 1947 te verdelen. Na vele oorlogen was het opnieuw het idee achter de door de VS gesteunde Oslo-akkoorden van 1993.

De ultranationalisten aan beide kanten (inclusief de religieuze fanatici, zowel moslim als joods) haatten 'Oslo', omdat elke kant heel Palestina voor zichzelf wilde. De 'objectieve alliantie' tussen Netanyahu en Hamas begon in 1996, nadat een hard-rechtse jood de premier van Israël, Yitzhak Rabin, had vermoord, die de Oslo-akkoorden had ondertekend.

De moord dreigde een politieke averechtse uitwerking te hebben, omdat Rabins opvolger Shimon Peres de daaropvolgende verkiezingen waarschijnlijk zou winnen op basis van sympathiestemmen. Hamas onderkende echter het gevaar en lanceerde een ongekende bommencampagne die genoeg Israëli's doodde om Peres in diskrediet te brengen, waardoor Netanyahu premier werd.

Er werd geen woord tussen hen gewisseld, maar de alliantie was toen en daar geboren. De kern ervan is Netanyahu's niet-aflatende steun voor de controle van Hamas over de Gazastrook en zijn opzettelijke ondermijning van zijn rivaal, de 'Palestijnse Autoriteit', die de delen van de bezette Westelijke Jordaanoever controleert die niet door joodse kolonisten zijn gekoloniseerd.

De verdeling van de Palestijnen tussen twee rivaliserende groepen geeft Netanyahu het permanente excuus dat hij "niemand heeft om mee te praten" aan de Arabische kant. De dreiging van een vreedzame verdeling van het Heilige Land tussen de Arabieren en de Joden wordt permanent afgewend, tot tevredenheid van beide bondgenoten (hoewel ze elkaar echt haten).

De aanleiding voor de huidige omwenteling waren de groeiende banden van Israël met Arabische landen die vroeger de Palestijnse zaak steunden. Je kunt twijfelen aan de duurzaamheid van Israëls diplomatieke successen met landen als Saoedi-Arabië, maar ze brachten de leiders van Hamas in paniek. Het bloedbad van 1400 Israëli's op 7 oktober was hun antwoord.

De bedoeling van Hamas was om een Israëlische tegenmoord op Palestijnen uit te lokken die zo extreem was dat het voor geen enkel Arabisch land nog denkbaar was om met Israël te praten. Het oorspronkelijke bloedbad was echter zowel een blunder als een misdaad van Hamas, en het brengt de hele 'objectieve alliantie' in gevaar.

Netanyahu zal bijna zeker zijn macht verliezen omdat hij dat bloedbad onder Israëli's heeft laten gebeuren (en misschien zelfs in de gevangenis belanden). Zijn enige hoop op politieke overleving is een volledige vernietiging van Hamas, wat waarschijnlijk onmogelijk is - maar als dat lukt, zou het ook Netanyahu's langetermijnstrategie vernietigen om de tweestatenoplossing op afstand te houden.

Als Hamas echt zou worden uitgeroeid, zou de Palestijnse Autoriteit automatisch de regering van de Gazastrook weer overnemen. En als de Palestijnen met één stem kunnen spreken, dan heeft de Israëlische regering geen excuus meer om te weigeren met hen te onderhandelen over een vredesregeling.

Het langdurige uitstel van de lancering van Netanyahu's "machtige wraak" operatie in de Gazastrook kan te wijten zijn aan zijn bezorgdheid dat een militair succes daar zijn politieke strategie evenzeer zou kunnen ondermijnen als een militaire mislukking.

De nieuwe tactiek van Hamas om met regelmatige tussenpozen een paar gevangen Israëlische burgers vrij te laten, weerspiegelt een even grote wens om een apocalyptisch eindspel te vermijden dat de tweestatenoplossing uit haar ondiepe graf zou kunnen doen herrijzen.

Het zou heel goed zijn om die kwestie weer op tafel te zien liggen, maar de weg naar die mogelijke goede afloop loopt via een verwoestende oorlog in Gaza: een hoge prijs voor een zeer onzekere uitkomst. Geen wonder dat niemand weet wat er nu moet gebeuren.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer