Mijn vrouw en ik zijn op weg om een documentaire op te nemen over een handvol wetenschappers die een idee hebben om de snelheid waarmee gletsjers in de zee glijden te vertragen. Als het werkt, zou het de voorspelde zeespiegelstijging drastisch verminderen.

Naarmate de opwarming voortschrijdt en het resterende ijs smelt, wordt de zeespiegelstijging een groot probleem voor elk land met een kustlijn, dus je zou denken dat er legioenen mensen aan zouden werken. Die zijn er niet.

Wereldwijd zijn er misschien duizend wetenschappers bezig met de "cryosfeer", de bevroren delen van de planeet, maar hun energie is verdeeld over veel verschillende aspecten van klimaatverandering: ontdooiende permafrost waarbij megaton methaan vrijkomt; verlies van zee-ijs op de Noordelijke IJszee, waarom de Noordpool vier keer sneller opwarmt dan de rest van de planeet, enz.

Hoeveel mensen werken specifiek aan het versnellen van gletsjerstromen? Misschien honderd fulltime wetenschappers, als je optimistisch bent.

Wat gletsjers tegenhoudt, is de wrijving tussen het ijs en de bodem. Warmere oceaanstromingen vreten aan de basis van de gletsjers en maken ze los van de bodem, m.a.w. ze remmen af.

Het officiële Intergovernmental Panel on Climate Change voorspelt niet meer dan één meter zeespiegelstijging tegen 2100. Veel wetenschappers denken dat twee meter waarschijnlijker is, gezien de voorspelbare verdere opwarming, zelfs bij een snelle vermindering van de emissies. En als de gehele, zeer onstabiele West-Antarctische ijskap in zee begint te glijden, vier meter tegen 2100.

Een zeespiegelstijging van twee meter zou land waar een kwart miljard mensen wonen onder water zetten: in Azië, vaarwel voor Shanghai, Bangkok en Calcutta; in de VS, vaarwel voor Miami en New Orleans. Bij vier meter zouden ten minste een miljard mensen op zoek gaan naar een nieuw thuis - en ze zouden geen nee accepteren.

Dit vliegtuig, en vele andere die naar de poolgebieden gaan, zouden dus vol moeten zitten met klimaatwetenschappers die manieren zoeken om de gletsjers en de daaruit voortvloeiende zeespiegelstijging af te remmen. We zitten al vast in een veel te grote opwarming, en alleen de uitstoot verminderen is niet genoeg.

Er zijn echter maar vijf wetenschappers en ingenieurs op deze reis: een Amerikaan, twee Canadezen, een Brit (die normaal aan een Chinese universiteit werkt) en een Fin. Zij hebben een veelbelovend idee om de gletsjers af te remmen en de snelheid van de zeespiegelstijging te verminderen, maar er zouden tien, dertig of vijftig teams moeten zijn die aan veelbelovende ideeën werken.

Ik zal volgende week ingaan op hun specifieke idee, als iedereen een beter idee heeft over hoe het voorstel zal worden uitgevoerd, maar mijn punt is nu hoe belachelijk weinig het er zijn. Niet alleen dat, maar ze financieren het allemaal zelf (hoewel sommige universiteiten helpen met de reis). Dit is nauwelijks een adequaat antwoord op de dreiging.

Denk eens aan het 'Manhattan Project', waarbij in 1942-45 130.000 mensen werkten om de eerste atoombommen te maken. Het kostte ongeveer 23 miljard dollar in het huidige geld, maar niemand maakte bezwaar omdat men bang was dat de Duitsers De Bom als eerste zouden krijgen. (In feite probeerden de Duitsers het niet eens.)

De opwarming van de aarde is minstens zo'n grote bedreiging als een paar eerste generatie kernwapens in handen van de nazi's - veel groter, zou ik zeggen - dus waarom is de reactie zo gedempt? Zien de mensen niet in dat klimaatverandering een existentiële bedreiging is die tientallen crashprojecten op Manhattan-schaal zou rechtvaardigen om de opwarming te beteugelen?

Nee, dat kunnen ze niet, en ik vermoed dat onze voorouders daar debet aan zijn. Al onze voorouders waren jagers-verzamelaars voor minstens 98% van de menselijke geschiedenis, en jagers-verzamelaars leefden op korte termijn.

Ze konden heel snel reageren op onmiddellijke en zichtbare bedreigingen, maar ze konden niets doen aan uitdagingen op langere termijn, zoals veranderingen in het klimaat of in migratieroutes van dieren, dus verspilden ze geen tijd met zich daarover zorgen te maken. Wij zijn hun nakomelingen, en dat is ook onze standaardmodus.

Wat ik suggereer, vrees ik, is dat er een soort soortspecifieke snelheidslimiet is op hoe snel menselijke samenlevingen kunnen reageren, zelfs op zeer grote bedreigingen, als die langzaam, onpersoonlijk en onzichtbaar zijn. De mensen van het Manhattan Project zaten midden in een oorlog tegen menselijke vijanden; wij niet.

Als er zo'n snelheidslimiet is, betekent dat dan dat we gedoemd zijn? Wie weet? Hoe snel is snel genoeg? Maar de universiteiten zitten nu vol met mensen die klimaatwetenschap studeren, en wanhoop is geen zinvolle optie.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer