De omgeving waarin onze cellen zich bevinden, in elk facet van ons leven, is de afgelopen 70 jaar snel veranderd - het voedselsysteem is veranderd van volledig naar industrieel, waardoor we worden blootgesteld aan oestrogeenverstorende plastics. De gezondheid van onze bodem is gestaag verslechterd door het overmatige gebruik van pesticiden, wat betekent dat ons voedsel minder mineralen bevat. Ingrediënten hebben conserveringsmiddelen om de houdbaarheid te verbeteren, kleurstoffen, E-nummers en toegevoegde suiker en zout om ons verslaafd te houden. We koken met ranzige zaadoliën die bijdragen aan ontstekingen en onze lucht en ons water zijn vervuild met schadelijke chemicaliën en zware metalen.

Onze slaap is gefragmenteerd en lichtvervuiling verstoort ons circadiane ritme. Daarnaast zijn onze bewegingspatronen drastisch veranderd - we zitten 80 procent van de dag. We worden regelmatig blootgesteld aan laaggradige chronische stresstriggers terwijl we in lange rijen in het verkeer zitten om deadlines te halen, terwijl we proberen te voldoen aan de lichaamsperfecte architecturen die op sociale media worden afgebeeld. Bovendien hebben we de temperatuur binnen handbereik. We worden dus niet meer blootgesteld aan de temperatuurschommelingen waar ons interne regulatiesysteem ooit aan gewend was - ons lichaam functioneert niet meer zoals vroeger. Al deze factoren beginnen langzaam maar zeker een nadelige tol te eisen op onze gezondheid, met name onze cellulaire gezondheid.

Met de opkomende interesse in root-cause medicine, waarbij in plaats van de symptomen te maskeren met een one-size-fits-all pil, gebruiken integratieve/leefstijl/functionele-geneeskunde artsen een systeemgebaseerde methode, waarbij voeding, slaap, leefstijl en lichaamsbeweging allemaal in overweging worden genomen als onderdeel van het geïndividualiseerde gezondheidszorgplan van een patiënt. Door deze innovatieve benadering van de gezondheidszorg is cellulaire gezondheid recentelijk een centraal aandachtspunt geworden in de basisoorzakengeneeskunde en medisch onderzoek. Terwijl onderzoekers en professionals in de gezondheidszorg zich inspannen om de hoofdoorzaak van ziekten te begrijpen, erkennen ze steeds meer dat cellulaire disfunctie aan de basis ligt van veel chronische ziekten.

Ze richten zich vooral op het begrijpen van mitochondriën - ovaalvormige organellen in cellen. Zoals je misschien nog weet van je biologielessen, worden mitochondriën vaak de 'krachtcentrale' van de cel genoemd. Dit komt omdat ze adenosinetrifosfaat (ATP) genereren, de primaire energiebron voor cellulaire functies. Hun rol gaat echter veel verder dan het produceren van energie. Ze helpen bij het metaboliseren van koolhydraten, vetten en eiwitten en bepalen hoe het lichaam energie gebruikt en opslaat. Eenvoudig gezegd zijn ze het magische deel van de cel dat voedsel afbreekt en omzet in energie die ons lichaam kan herkennen en gebruiken.

Deze organellen zijn cruciale regulatoren van de stofwisseling, celsignalering, immuunrespons, ontstekingsregulatie, hormoonbalans en zelfs veroudering.

Enig inzicht in hun functie zal je hun belang doen inzien.


Een belangrijke rol is 'apoptose', het geprogrammeerde celdoodsproces dat beschadigde of slecht functionerende cellen elimineert. Deze functie is essentieel voor het voorkomen van de opeenhoping van defecte cellen, die kunnen bijdragen aan kanker, neurodegeneratieve ziekten en auto-immuunziekten. Wanneer mitochondriale apoptose pathways verstoord zijn, kunnen cellen te snel afsterven (wat leidt tot weefseldegeneratie) of te lang overleven (wat het risico op tumorvorming verhoogt). Dr. Casey Means, een in Stanford opgeleide arts, stelt het als volgt: "Men dacht dat apoptose werd geregeld door de genen in de celkern, toen ontdekte men halverwege de jaren 90 dat mitochondriën apoptose regelden, de implicatie hiervan was ingrijpend, vooral met betrekking tot kankeronderzoek.

Mitochondria zijn ook verantwoordelijk voor het genereren van reactieve zuurstofsoorten (ROS) als bijproducten van de ATP productie. Hoewel kleine hoeveelheden ROS essentieel zijn voor celsignalering en immuunfunctie, leidt overmatige ROS-productie tot oxidatieve stress, waar we allemaal wel eens van gehoord hebben. Oxidatieve stress beschadigt DNA, eiwitten en celmembranen. Deze oxidatieve schade draagt in belangrijke mate bij aan veroudering, hart- en vaatziekten en neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer en Parkinson.

Mitochondriale disfunctie is ook in verband gebracht met chronische ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis, multiple sclerose en inflammatoire darmziekten. Het lichaam kan ontstekingen en immuunreacties beter beheersen door de mitochondriën gezond te houden.

Mitochondriën beïnvloeden ook de productie van verschillende hormonen, waaronder cortisol (stresshormoon), oestrogeen en testosteron. Bij vrouwen is de mitochondriale functie cruciaal voor de gezondheid van de eierstokken, wat invloed heeft op de vruchtbaarheid en de menopauze. Dr. Felice Gersh, een vooraanstaand gynaecoloog en arts voor integratieve geneeskunde, legt in een van haar podcasts uit dat het behouden van optimale hormoonspiegels naarmate we ouder worden essentieel is voor het ondersteunen van de mitochondriale functie.

Mitochondriën hebben een directe invloed op veroudering. Na verloop van tijd hoopt mitochondriaal DNA mutaties op als gevolg van oxidatieve stress, waardoor de energieproductie afneemt en de celdisfunctie toeneemt.

Aangezien mitochondriën een sleutelrol spelen in de stofwisseling, leidt disfunctioneren van de mitochondriën vaak tot een slechte stofwisselingsgezondheid. Het ondersteunen van de mitochondriale functie door intermitterend vasten, lichaamsbeweging, voeding, stressmanagement, bewuste blootstelling aan koude en tijd doorbrengen in de natuur kan helpen de mitochondriale functie te verbeteren, waardoor de algehele metabole gezondheid verbetert en de levensduur mogelijk toeneemt.

Het ketogeen dieet, gekenmerkt door een hoge inname van vetten en weinig koolhydraten, heeft de aandacht getrokken vanwege de potentiële voordelen voor de mitochondriale functie. Dit dieet kan de efficiëntie en veerkracht van de mitochondriën verbeteren door de primaire energiebron van het lichaam te verschuiven van glucose naar ketonlichamen. Van ketonlichamen is aangetoond dat ze de productie van antioxidanten verhogen, oxidatieve stress verminderen en de groei van nieuwe mitochondriën bevorderen - een proces dat bekend staat als mitochondriale biogenese. Daarnaast kan het ketogeen dieet de insulinegevoeligheid verbeteren, wat leidt tot een betere glucoseregulatie en een verminderde metabolische belasting van de mitochondriën.

De vooruitgang in diagnostische instrumenten maakt het nu mogelijk om de mitochondriale functie te beoordelen, waardoor interventies op maat mogelijk zijn. Het onderzoek richt zich op therapieën die zich richten op mitochondriale biogenese, het verbeteren van mitochondriale DNA-herstelmechanismen en het verminderen van oxidatieve stress. Deze benaderingen zijn gericht op het verbeteren van de energieproductie en het verminderen van het risico op chronische ziekten.

Het geven van prioriteit aan mitochondriale gezondheid door bewuste keuzes in levensstijl en opkomende medische strategieën heeft het potentieel om een duurzame kwaliteit van leven te verbeteren en gezond ouder worden te bevorderen.

Author

Nirali is a qualified Shiatsu and Hair Mineral Analysis Practitioner. She specialises in coaching women through perimenopause and continues to train in and is passionate about functional medicine.

Nirali Shah-Jackson